زیست شاکرانه داشته باشیم

حضرت سیدالشهدا(ع)، درس آموخته مکتب اخلاقی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است و یکی از بهترین عرصه‌هایی که رفتار امام حسین(ع) در آن تبلور یافته، واقعه عاشوراست که از حرکت امام از مدینه آغاز شده و تا ظهر روز عاشورا و شهادت امام(ع) استمرار یافت. حسین(ع)، حتی در جریان قیام علیه ظلم، اصول اخلاقی را در برابر دشمن زیر پا نگذاشت و عاشورای او با همه­ ابعادی که دارد، جلوه‌گاه مکارم اخلاقی است.

اقامه عزا برای حسین(ع) باعث زنده شدن مکتب حسینی می‌شود، اما عزاداری صرف و گریه بر مصیبت‌های این خاندان کافی نیست و باید سیره و سلوک آن حضرت و یارانش در رفتارمان تجلی یابد.   

خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است، طی ماه محرم به برخی از مکارم اخلاقی که در سیره و سنت امام حسین(ع) تبلور داشته است، بپردازد تا با آگاهی بیشتر و با عشق به حسین(ع) بیش از پیش از اخلاق و تعالیم مورد تأکید آن حضرت بهره ببریم.

«سپاسگزاری، شکر، قدردانی و...»، از واژه‌هایی است که در فرهنگ اسلامی تأکید ویژه‌ای بر آن شده است، در قرآن و روایات نیز به عنوان خصلتی ارزنده و نیک بیان شده است. درجه نهایی که دین اسلام در باب شکرگزاری از ما می‌خواهد این است که به سطحی از یقین برسیم که حتی در مصائب نیز خداوند را شکرگزار باشیم. علما درجه شکر را از صبر برتر دانسته و گفته‌اند شکر از رضا برخیزد و ریشه صبر در ناپسندی نهفته است.

سپاسگزاری و شاکر بودن، یکی از مهم‌ترین رموز موفقیت است، چراکه شکرگزاری انسان را به تفکر در نعمت‌های الهی وامی‌دارد و این تفکر، او را به باوری می‌رساند که لحظه‌ای از عمرش را نیز تباه نکند و  از تلاش برای دست‌یابی به کمالات و مکارم اخلاقی دست برندارد. این ویژگی به صورت عام در سراسر زندگی حضرت اباعبداللّه الحسین(ع) و به طور خاص در واقعه کربلا جلوه‌نمایی می‌کند؛ تا آنجا که حضرت، فرزندان و یاران باوفایش در سخت‌ترین شرایط، لحظه‌ای زبان به شکایت نگشودند و در همه حال شکرگزار خداوند بودند.

در نهضت عاشورا می‌بینیم در تمام خطبه‌هایی که آن حضرت بیان می‌کنند، با حمد و سپاس پروردگار شروع می‌کنند، چه موقعی که می‌خواهند از مکه به طرف عراق حرکت کنند و چه آنگاه که حر، سر راه آن حضرت را می‌گیرد و خطبه‌ای می‌خواند. آن حضرت در خطبه‌ای که خطاب به اصحابشان ایراد می‌کنند، این چنین پروردگار را حمد و ثنای می‌کنند: «أُثْنِی عَلَى اللَّهِ أَحْسَنَ الثَّنَاءِ وَ أَحْمَدُهُ عَلَى السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَحْمَدُکَ عَلَى أَنْ أَکْرَمْتَنَا بِالنُّبُوَّةِ وَ عَلَّمْتَنَا الْقُرْآنَ وَ فَقَّهْتَنَا فِی الدِّینِ وَ جَعَلْتَ لَنَا أَسْمَاعاً وَ أَبْصَاراً وَ أَفْئِدَةً فَاجْعَلْنَا مِنَ الشَّاکِرِین؛ خدا را به بهترین وجهی ثنا می‌گویم و او را در حال خوشی و راحتی و در حال سختی و پریشانی شکر می‌کنم. خداوندا! قطعاً من تو را به خاطر اینکه ما را به نبوت اکرام کردی و قرآن را به ما تعلیم دادی و ما را در دین فقیه نمودی و برای ما شنوایی‌ها و بینایی‌ها و دل‌هایی قرار دادی، شکر می‌گویم. پس ما را از شاکرین قرار بده.»

ما هم در زندگی فردی و اجتماعی خود باید شکرگزار خداوند و بنده‌هایش باشیم. نه از خداوند و نه از بنده‌هایش طلبکار نباشیم، بلکه داده‌ها و نعمت‌های خدا را ببینیم و همیشه خود را بدهکار بدانیم. شکرگزاری است که امید می‌آفریند و رحمت خداوند را به خود جلب می‌کند. امام سجاد(ع) در این زمینه می‌فرماید: «حق کسى که به تو نیکى کرده، این است که از او تشکر کنى و نیکی‌اش را به زبان آورى و از وى به خوبى یاد کنى و میان خود و خداى عزوجل برایش خالصانه دعا کنى.»

یکی از مهمترین مواضعی که شکرگزاری بسیار توصیه شده است، هنگام غذا خوردن است. فرهنگ شکرگزاری بعد از تغذیه تا آنجا ارزشمند است که پیامبر خدا(ص) می‌فرمایند: «اجر و پاداش کسی که می‌خورد و سپاسگزاری می‌کند، همانند کسی است که برای خدا روزه می‌گیرد»؛ بنابراین مهمترین راهی برای اینکه انسان شکرگزار خدای تعالی باشد، تفکر است. یعنی در هر روز، حداقل دقایقی را به فکر کردن درباره  نعمت‌های خداوند اعم از مادی و معنوی صرف کند و به ازای هر نعمتی که خدای تعالی به او عنایت فرموده، یک الحمدالله یا شکراً لله بگوید.

خدای متعال در آیات متعددی با تذکر نعمت‌هایش و وادار کردن انسان به تفکر، از او می‌خواهد که شکرگزار پروردگارش باشد؛ از این رو توصیه می‌شود، دعای جوشن صغیر را بخوانید. این دعا از امام موسی کاظم(ع) نقل شده است که در آن بسیار زیبا به نعمت‌های خداوند اشاره کرده است. این دعا را می‌توان جلوه ادب و زیست شاکرانه آن حضرت دانست.

در بخشی از این دعا آمده است؛  هر آینه اگر از تو درخواست شد، عطا کردی و اگر درخواست نشد، آغاز در عطا نمودی و از پیشگاه فضلت درخواست احسان شد و تو منع ننمودی و ناخرسند بودی مگر از نعمت‌بخشی و اصرار بر رساندن عطا و فزون‌بخشی و احسان‌ای پروردگار و من هم ناخرسند بودم مگر از شکستن احترام محرماتت و جسارت بر گناهانت؛ و تجاوز از قوانینت و غفلت از تهدیدت و فرمان‌بری از دشمنم و دشمنت،‌ای معبودم و یاورم کوتاهی‌ام در سپاسگزاری‌ات تو را از تمام کردن احسانت بر من باز نداشت و این چشم‌پوشی و بزرگواری، مرا از انجام کار‌های مورد خشمت مانع نشد.

پس شکرگزار خداوند باشیم و همواره بگوییم؛ الحمدلله علی کل حال.