منبر با ادبیات ۳۰ سال پیش به جایی نمی‌رسد

حجت‌الاسلام سیدمهدی حائری‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا در پی تأکید اخیر رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت تبلیغ در فعالیت‌های حوزه علمیه گفت: تبلیغ یعنی انتقال فکر برای تأثیرگذاری بر نگرش، تفکر و رفتار مخاطب در مسیر رسیدن به مقاصد با استفاده از ابزار و شیوه‌های خاص که البته این شیوه‌ها باید متناسب با زمان و مکان باشد. بنابراین زمان و مکان از بخش‌های مهم تبلیغ است که باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه ویژگی‌های روحانیون موفق را برشمرد و تصریح کرد: حوزه علمیه باید روحانی‌هایی تربیت کند که باسواد، باصفا، زمان‌شناس، مکان‌شناس، مخاطب‌شناس، نیازسنج، متخلق و منظم باشند و حرف‌های متقن بزنند؛ البته این اتفاق تاکنون در حوزه افتاده است، اما وسعت آن کم و برای نیاز جامعه کافی نبوده است.

حجت‌الاسلام حائری‌زاده به نقش مساجد در تبلیغ دین اشاره کرد و افزود: امروزه حسینیه‌ها و مساجد نیز رونق کافی ندارند. با بررسی تعدادی از مساجد پررونق، می‌توان دریافت که حضور روحانی بانشاط و مشوق در این زمینه مؤثر است، به طوری که با مسئولیت دادن به جوانان، آن‌ها را به سمت دین الهی جذب می‌کند. کسانی که سنشان کمی بالاتر است، از دوره‌های پیش جذب مسجد و روضه شده‌اند، ولی در عصر حاضر اولویت با جذب جوان‌تر‌ها و کسانی است که شاید در ظاهر مذهبی به نظر نرسند، اما نباید برای جذب آدم‌ها به سمت دین خدا، خط‌کشی کنیم؛ پیامبر اسلام(ص) نیز برای تبلیغ دین هیچگاه خط‌کشی نمی‌کردند.

نیازمند روانشناسان خانواده در تبلیغ هستیم

این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح اقداماتی که حوزه علمیه باید برای بهبود وضعیت تبلیغ انجام دهد، بیان کرد: تمام طلبه‌ها باید سواد رسانه داشته باشند، با ابزار‌های تکنولوژیکی، دیجیتالی و تبلیغی کاملاً آشنا باشند و بتوانند از آن‌ها به خوبی استفاده کنند، همچنین نوآوری و ابتکار عمل در فرایند‌های تبلیغی خود لحاظ کنند تا بتوانند در مسیر بهبود وضعیت تبلیغ در کشور گامی بردارند.

حجت‌الاسلام حائری‌زاده ادامه داد: هرچند قرار نیست با ورود به دنیای مجازی و استفاده از تکنولوژی‌ها، منبر سنتی جایگاه خود را از دست بدهد، اما تأثیر ابزار‌های دیجیتال در انتقال مطالب به ویژه برای نسل جوان را هم نمی‌توان نادیده گرفت.

وی اظهار کرد: به روزرسانی طلبه‌ها، نیازسنجی، تربیت کارگردان و تهیه‌کننده رسانه‌ای، فیلم‌ساز و نویسنده در حوزه کودک و نوجوان و امامان جماعت با انگیزه برای تبلیغ، از جمله اقداماتی است که حوزه علمیه می‌تواند در این زمینه انجام دهد. ما در حوزه تبلیغ نیاز به روانشناسانی در زمینه خانواده و کودک و نوجوان داریم تا بتوانند با دیدگاه مذهبی، افراد را در مشکلات دینی، خانوادگی و اجتماعی راهنمایی کنند.

منبری‌ها به زبان روز صحبت کنند

استاد حوزه و دانشگاه گفت: درست است که پرورش طلبه‌ها برای رسیدن به اجتهاد اهمیت ویژه‌ای دارد، اما امروز نیاز به کارگروه‌های جدید برای تبلیغ داریم و باید از ظرفیت چهره‌های شناخته شده در زمینه تبلیغ، استفاده کنیم تا روش‌های فن خطابه و تولید محتوای جذاب را به مبلغان آموزش داده و آن‌ها را در این زمینه تقویت کنند. امروز طلبه‌ها به منبر مکتوب نیاز دارند تا خوراک محتوایی و چگونگی ارائه آن را از سمت حوزه علمیه دریافت کنند.

وی با اشاره به سخنرانی روحانیون در مراسم ایام محرم ادامه داد: یک روحانی موفق برای تبلیغ دین باید بتواند تشخیص دهد که نیاز جامعه چیست. امروزه فقط بیان توصیفی تاریخ عاشورا برای مردم کفایت نمی‌‎کند، بلکه باید متناسب با نیاز روز، این تاریخ را با روایتی به‌روزرسانی شده به سمع مردم رساند. شناخت و معرفی ابزار‌های تبلیغی امام حسین(ع) در عاشورا، ویژگی گروه‌هایی که روبروی امام ایستادند، رجز‌ها و خطبه‌های اصحاب در میدان جنگ، بررسی شخصیت افرادی که ادعای دوستی با امام حسین(ع) داشتند و هنگام نبرد پشت ایشان را خالی کردند و معرفی کسانی که در آخرین لحظات به سپاه امام پیوستند، از درس‌هایی است که می‌توان آن‌ها را در منبر‌ها برای مردم بازگو کرد.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: نکته مهم دیگر این است که آقایان منبری باید در منبر‌های خود با زبان جوان و زمان صحبت کنند. جوانی که در دهکده جهانی متولد شده، از وقتی چشم باز کرده با فضای مجازی و انبوه اطلاعات موجود در آن مواجه شده و حال پای منبر که می‌نشیند، یک جوان فرهیخته است؛ چنین فردی به همه اطلاعات دسترسی دارد و می‌تواند با یک جستجوی ساده در اینترنت درباره آن‌ها بداند، مسلم است که با چنین مخاطبی نمی‌توان به زبان نسل‌های پیشین صحبت کرد. کسانی که با ادبیات ۳۰ سال پیش سخنرانی کنند به جایی نمی‌رسند، بنابراین باید ادبیات نسل جوان را بشناسیم.

شبهات دینی دوباره احصا شود

حجت‌الاسلام حائری‌زاده ادامه داد: اگر دشمن از طریق فضای مجازی عملیات تبلیغی انجام می‌دهد، ما هم باید با همان ابزار و روش به آن‌ها حمله و برای این حمله برنامه‌ریزی کنیم.

وی درباره عملیات دفاعی در برابر هجمه‌های فرهنگی دشمن اظهار کرد: برای اقدامات دفاعی در برابر عملیات‌های تبلیغی دشمن نیز حوزه علمیه مرکز پاسخگویی به شبهات دارد که در حال حاضر به خوبی فعالیت می‌کند، اما شبهات باید دوباره احصا و دسته‌بندی شود و برای پاسخگویی به آن‌ها خوراک مناسب تهیه شده و در اختیار مبلغان قرار گیرد. همچنین استعداد و روحیه مبلغ هم باید شناسایی و بر این اساس دسته‌بندی شوند. 

این استاد حوزه علمیه گفت: فرمایش رهبر انقلاب ناظر به این است که انتظار از حوزه علمیه بیشتر از فعالیتی است که در حال حاضر انجام می‌دهد. علم علما باید به روز باشد؛ در حال حاضر برخی از روحانیان علم زیادی دارند، اما چون به روز نیستند نمی‌توانند به خوبی این علم را به دیگران منتقل کنند، به همین دلیل است که باید نیرو‌هایی با ابزار روز تربیت شوند.