امام حسین(ع) تجلی تک‌تک آیات قرآن است
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه باطن امام همان باطن قرآن و حقیقت قرآن همان حقیقت امام است، گفت: امام حسین(ع) تجلی تک‌تک آیات قرآن بود و با حضور ایشان در صحنه کربلا، حقیقت حق و باطل آشکار و آن حضرت ترازوی حقیقت شد.
حجت‌الاسلام مجتبی سپاهی، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: تفکر شیعیان حاکی از این است که امام معصوم(ع)، پیامبر(ص) و کسانی که در مسیر حرکت آنها گام برمی‌دارند، از نظر ملکوتی، جوهره ولایت یکسانی با قرآن دارند؛ به عبارتی، اگر قرآن تشخص یافته و به انسان تبدیل شود، آن انسان همان حضرت محمد(ص) خواهد بود. بنابراین، در حقیقت باطن امام همان باطن قرآن و حقیقت قرآن همان حقیقت امام است.
وی ادامه داد: به تعبیر قرآن در آیه 30 سوره زمر، «إِنَّكَ مَيِّتٌ وَإِنَّهُمْ مَيِّتُونَ؛ قطعاً تو خواهى مرد و آنان نيز خواهند مرد»، حتی شخص پیامبر اکرم(ص) نیز از سنت مرگ مستثنی نیست و از دنیا می‌رود. بنابراین، سؤال ما این است که وقتی ایشان زنده نباشد، وحی الهی به‌جا مانده از آن حضرت چگونه و به‌وسیله چه کسی تفسیر می‌شود؟ به اعتقاد شیعیان، ختم نبوت به جریان امامت که جوهره اصلی آن ولایت الهی و از جنس ولایت پیامبر(ص) است، منجر می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: ولی و امام، پیشوا و هدایتگر است، اما وحی به‌طور مستقیم بر او نازل نمی‌شود. ولی بر مبنای ارتباط باطنی و معنوی که با حقیقت قرآن دارد، به مرور زمان توانایی تفسیر درست آیات وحی‌شده بر پیامبر(ص) را نیز به‌کار می‌گیرد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْن؛ همانا من دو چيز گرانبها در ميان شما مى‌گذارم.» منظور از کلمه «ثقلین» در این روایت، قرآن و عترت است که هیچ‌گاه از هم جدا نمی‌شوند؛ حقیقت هر دوی آنها یکی است؛ اگر به قرآن متوسل شویم، در شکل انسانی آن به امام معصوم می‌رسیم و اگر به معنای واقعی به امام معصوم متوسل شویم، در حقیقت به قرآن متوسل شده‌ایم.
به گفته وی، ما نیاز داریم تا به کلمات و الفاظ قرآن مراجعه کنیم و به‌وسیله الفاظ به معانی برسیم؛ تجسم انسانی معانی تک‌تک آیات قرآن نیز در امام معصوم ظاهر می‌شود و او از نظر رفتار و عمل، تجلی همه آیات قرآن است. در این دوره زمانی نیز معتقدیم که امام زمان(عج) رسالت تجلی بودن آیات قرآن را برعهده دارد. بنابراین، انس امام حسین(ع) با قرآن فراتر از حد ظاهری و دارای ابعاد باطنی و وجودی است.
سپاهی با بیان اینکه امام حسین(ع) از خاندان پیامبر(ص) و فرزند حضرت فاطمه(س) بود، تصریح کرد: همه مردم آن زمان می‌دانستند که امام حسین(ع) قرآن ناطق است؛ مخالفان ایشان ظالم بودند، زیرا با وجود آگاهی داشتن از طهارت ذاتی امام باز هم اسیر هوا و هوس دنیا، تبلیغات و کینه‌توزی شدند و در نهایت، فرزند رسول خدا(ص) و خاندان او را در فجیع‌ترین و غیرانسانی‌ترین صحنه هستی به شهادت رساندند.
وی گفت: وقتی امام حسین(ع) در مسلخ شهادت قرار گرفت، مانند این بود که قرآن کریم در آن موقعیت قرار گرفته است، چه بسا افرادی در سپاه ابن‌زیاد آیاتی از قرآن را حفظ بودند و تکرار می‌کردند؛ البته وقتی انسانها به معنای حقیقی قرآن پی نبرند، نتیجه‌ای جز این نمی‌توان انتظار داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تأکید کرد: امام حسین(ع) تجلی تک‌تک آیات قرآن است؛ آیاتی که ما را به تقوا، در اوج تقوا به جهاد، امر به معروف و زندگی انسانی، نورانی و ملکوتی دعوت می‌کند. امام حسین(ع) تجلی آیات قیامت است، زیرا در قیامت باطن انسانها و حقیقت حق و باطل آشکار می‌شود. با حضور امام حسین(ع) در صحنه کربلا، حقیقت حق و باطل آشکار و ایشان ترازوی حقیقت شد. هر کس به این شاخص نزدیک شد، نجات یافت و هر کس از او دوری کرد، در کفر و ضلالت و گمراهی غرق شد و در تاریخ بشریت به‌عنوان انسانی گمراه شهرت یافت.
وی در خصوص نمونه‌های تجلی قرآن کریم در عمل و رفتار امام حسین(ع) گفت: اولین نمونه قرآنی قیام ایشان در مخالفت با شخصی مثل یزید شکل گرفت. ایستادگی مردم در برابر سلطان جائر که حیای انسانی ندارد، مصداق امر به معروفی است که قرآن بر آن بسیار تأکید می‌کند. اتمام حجت امام با اصحابی که دور ایشان جمع شده بودند، نمونه آگاهی‌بخشی است، به این معنا که آن حضرت هدف و مسیر حرکت خود را مشخص کرد و سپس اجازه داد که افراد به‌طور آگاهانه برای حرکت در مسیر و همراه با ایشان تصمیم بگیرند. بنابراین، قیام برای خدا نیز یکی از اعمال امام حسین(ع) بر اساس آموزه‌های قرآن است.
سپاهی آگاهی‌بخشی و ارائه صحنه برای انتخاب را نمونه دوم عمل امام حسین(ع) به آموزه‌های قرآن دانست و توضیح داد: انسانها در انتخاب‌های خود آزاد هستند. حسین(ع) به‌عنوان امام، پیشوا و فرزند رسول خدا(ص) شرایط را این‌گونه بیان کرد که باید در برابر ظلم و ظالم ایستاد. ایشان در طول مسیر و پیش از ورود به کوفه بسیار مراقبت می‌کرد تا یارانشان بیهوده کشته نشوند، زیرا در بعضی از مواقع ممکن است کشته شدن انسانی کاملاً بدون فایده باشد.
وی افزود: با استناد به تاریخ، ترور و شهادت امام در زمان سکونت ایشان در مکه هیچ اثری نداشت. لذا، برای حفظ اثربخشی خود بسیار تلاش و مراقبت می‌کرد، زیرا قرآن بر اثربخشی هر فعل و عمل انسانی تأکید می‌کند. امام حسین(ع) به هنگام حرکت در مسیر کوفه، با آگاهی و منطق کامل به دعوت از مردم اقدام کرد. امام طلب‌کار کسی نبود، بلکه تأکید می‌کرد خودتان را با شناختن من نجات دهید، من به شناختن شما نیازی ندارم، شما باید برای نجات خود در تلاش باشید، زیرا من سفینه نجات هستم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان توضیح داد: امام حسین(ع) مردم را به سوی آزادی دعوت می‌کرد که مصداق دعوت به آگاهی و انتخاب آزادانه در قرآن بود. در حقیقت، قرآن منبع آزادسازی انسان از تفکرات و تمایلات دنیایی محسوب می‌شود، چنانکه می‌فرماید: «ما انبیا را فرستادیم تا شما را از زنجیرها و اسارت رها کنند.»
وی تصریح کرد: منش و رفتار امام حسین(ع) با اعضای خانواده خود کاملاً آزادانه بود و ایشان سعی در کمرنگ کردن وابستگی‌های خانوادگی داشت، به‌طوری که کسی از خانواده آن حضرت به‌واسطه پیوند خونی مجبور نبود از امام دفاع کند. افراد باید به‌واسطه قرار گرفتن در حریم امام حسین(ع) از ایشان دفاع کنند، زیرا ارتباطات خانوادگی در این زمینه تعیین‌کننده نیست. به گفته قرآن، همه ارتباطات خویشاوندی از بین خواهد رفت و ارتباط ماندگار، از روی ایمان است. قرآن اخوت ایمانی میان انسانها شکل می‌دهد و به اخوتی فراتر و جهانی دعوت می‌کند. سفارش قرآن این است که از خودتان رها شوید تا به فضایل و کمالات دست یابید.
سپاهی گفت: در فرستادن افراد به میدان جنگ بین یک صحابه یا حتی غلام و خویشاوند امام تفاوتی وجود نداشت و عظمت شهادت برای همه افراد یکسان است. امام حسین(ع) در روز عاشورا تا حد توان یاران خود را از نظر معرفتی سیراب کرد؛ از طرف دیگر، در راستای آگاهی و آشکار کردن باطن دشمنان نیز تلاش فراوانی انجام داد تا طرف مقابل نیز جبهه خود را آگاهانه انتخاب کند. هر شخصی باید در این میان انتخاب می‌کرد؛ در یک سو امام حسین(ع) به‌عنوان مظهر بهشت و قرآن قرار داشت و در سوی دیگر، ابن‌زیاد، شمر، یزید و عمر سعد به‌عنوان مظهر فساد، فحشا، زشتی و جهنم. اگر با چشم باز نگاه کنیم و اسیر هواهای نفسانی نشویم، می‌بینیم که همه رفتارهای امام حسین(ع) مصداق آیات قرآن بود.
وی با بیان اینکه رفتار امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) نیز مستند به آیات قرآن بود، تأکید کرد: آیات قرآن به عدالت دعوت می‌کند، به‌طوری که هیچکس ارباب دیگری نیست، میان انسانها تفاوتی وجود ندارد و تقوا اساس تفاوت میان انسان‌هاست. طبق آیات سوره حجرات که می‌فرماید: «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ؛ بىگمان گرامىترين شما در نزد خداوند پرهيزکارترين شماست»، وابستگی فردی به نبوت به معنای نزدیکتر بودن به خدا نیست. بنابراین، اصل مطلب فضایل و تقوای انسانی است که امام سعی در نشان دادن آنها داشت.
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
