محبوبترین افراد نزد خداوند باشیم

حضرت سیدالشهدا(ع)، درس آموخته مکتب اخلاقی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است و یکی از بهترین عرصه‌هایی که رفتار امام حسین(ع) در آن تبلور یافته، واقعه عاشوراست که از حرکت امام از مدینه آغاز شده و تا ظهر روز عاشورا و شهادت امام(ع) استمرار یافت. حسین(ع)، حتی در جریان قیام علیه ظلم، اصول اخلاقی را در برابر دشمن زیر پا نگذاشت و عاشورای او با همه­ ابعادی که دارد، جلوه‌گاه مکارم اخلاقی است.

اقامه عزا برای حسین(ع) باعث زنده شدن مکتب حسینی می‌شود، اما عزاداری صرف و گریه بر مصیبت‌های این خاندان کافی نیست و باید سیره و سلوک آن حضرت و یارانش در رفتارمان تجلی یابد.   

خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است، طی ماه محرم به برخی از مکارم اخلاقی که در سیره و سنت امام حسین (ع) تبلور داشته است، بپردازد تا با آگاهی بیشتر و با عشق به حسین(ع) بیش از پیش از اخلاق و تعالیم مورد تأکید آن حضرت بهره ببریم. در این یادداشت به موضوع «خوش‌اخلاقی با خانواده و شهروندان» پرداخته می‌شود.

سعدی در حکایت وزیر غافلی که خانه مردم را خراب می‌کرد تا خزانه سلطان را آباد کند، از سخن حکیمان یاد می‌کند، «که گفته‌اند هر که خدای را عزوجل بیازارد تا دل خلقی به دست آرد، خداوند تعالی همان خلق را بر او گمارد تا دمار از روزگارش برآرد» و پس از نقل عاقبت آن وزیر غافل این دو بیت را می‌نویسد:

حاصل نشود رضای سلطان/ تا خاطر بندگان نجویی

خواهی که خدای بر تو بخشد/ با خلق خدای کن نکویی 

ما برای زندگی نیاز به ارتباط و تعامل با دیگران داریم، این دیگران می‌تواند اهل خانه و خانواده و یا دوستان، همکاران و حتی شهروندان و همسایگان باشد. این ارتباط زمانی مؤثر خواهد بود که به درستی شکل گیرد و خوش خلقی، ما را به همین هدف خواهد رساند.

خوش‌خلقی را می‌توان در حسن گفتار، پرهیز از بدزبانی و گشاده‌رویی نشان داد. یکی از کانون‌های مهمی که فرد، اخلاق خود را بروز می‌دهد، خانواده است و خوش‌اخلاقی یا بداخلاقی یک فرد می‌تواند دیگر اعضای خانواده را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، حتی در صورت بداخلاقی، خانواده را دچار آسیب جدی کند.

چه تعبیر زیبایی است اگر بگوییم، لطافت باران است که ما را به قدم زدن فرامی‌خواند، اما اگر همین باران تبدیل به تگرگ شود، کسی زیر آن نمی‌ایستد؛ بنابراین لطیف، نرم‌خو و خوش برخورد بودن باعث می‌شود دیگران را هم جذب کنیم، اما برخورد چکشی و بد آن‌ها را از ما دور خواهد کرد.

خداوند متعال در آیه ۸۳ سوره شریفه «بقره» در مقام اخذ یک پیمان الهی، بنی اسرائیل را مورد خطاب قرار داده و بعد از تأکید بر توحید خالص، احسان به پدر و مادر، خویشاوندان، یتیمان و مسکینان، مى‌فرماید: «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً وَ اَقیمُوا الصَّلوةَ وَ آتُو الزَّکوة؛ با مردم نیکو سخن بگویید و نماز را بر پا دارید و زکات بدهید». قرار گرفتن جمله «قُولُوا لِلناس حُسْناً» در میان پیمان‌هاى مربوط به توحید، نیکوکارى، برپا داشتن نماز و پرداخت زکات، بیانگر اهمیت حسن برخورد، نسبت به مردم است و هم‌ردیف مهمترین و اساسى‌ترین دستورات اسلام قرار گرفته است.

همانطور که از آیه فوق برمی‌آید، حسن خلق فقط مربوط به اهل خانه و خانواده نیست و همه مردم را شامل می‌شود، یعنی همین مسئله را باید در روابط خانوادگی، دوستانه و کاری و حتی در برخورد با شهروندان و همسایگان رعایت کرد.

اغلب افراد به دلیل موقعیت اجتماعی خود می‌دانند که در صورت بداخلاقی، ممکن است افراد از او فاصله بگیرند، بنابراین فرصتی برای بروز اخلاق بد نمی‌یابد. اما هر فردی در محیط خانواده اخلاق خود را نشان می‌دهد و اخلاق واقعی فرد همان است که با اهل خانه دارد. اگر خوش‌رو و خوش‌گفتار و اهل خنده و برخورد گرم و صمیمانه باشد، خانه را محل شاد و لذت‌بخش خواهد کرد و در غیر این صورت عرصه زندگی تلخ و ناگوار خواهد شد.

آیات و احادیث متعددی مبنی بر خوش خلقی وجود دارد و حضرت محمد(ص)، پیامبر گرامی اسلام مبعوث شد تا مکارم اخلاقی را تمام کند، همانطور که در حدیثی می‌فرمایند؛ «محبوب‌ترین شما نزد خداوند، خوش‌اخلاق‌ترین شماست». بنابراین سراسر زندگی پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) درس‌های اخلاقی است که باید بیاموزیم و به کار بگیریم.

امام حسین(ع) می‌فرماید؛ پنج چیز است که اگر در انسان نباشد در او بهره زیادی نخواهد بود؛ عقل، دین، ادب، حیا و خوش اخلاقی. ما در گذر تاریخ به مردان بزرگى برخورد می‌کنیم که هر کدام در جهتى نام‌آور شده‌اند، یکى در شجاعت، دیگرى در زهد، آن دیگرى در بخشش و...، اما شکوه و بزرگى امام حسین(ع) حجم عظیمى است که گویا جامع همه والایی‌هاست. مردی که وارث نبوت محمدی، مروت پدری و فضیلت مادری است، چگونه نمونه برتر فضایل الهی نباشد.

سلام و درود ما بر حسین بن علی(ع) باد که باید او را سمبل و نشان رفتار و کردار و گفتارمان قرار دهیم.