بررسی عوامل شناختی انگیزش اخلاقی قرآن کریم در فصلنامه «روان‌شناسی و دین»
پنجاهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روان‌شناسی و دین» شامل ۸ مقاله علمی منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ پنجاهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روان‌شناسی و دین» به صاحب‌امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «كمّی‌سازی مفهوم ثبات قدم بر اساس منابع اسلامی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه آن»، «بررسی تأثیر دوره كوتاه‌مدت دعا كردن در موقعیت پذیرش هیجان بر میزان خلق و تهی‌شدن من در نمونه غیربالینی»، «روش تجربی و جایگاه آن در روان‌شناسی اسلامی»، «مقایسه بهزیستی روانی نوجوانان در الگوهای ارتباط مادر ـ فرزند (تلاشی در جهت گسترش الگوی فرزندپروری ایرانی اسلامی)»، «تدوین الگوی سلامت روانی بر مبنای سازه‌های روان‌شناختی مثبت‌نگر»، «نقش همانندی/ تضاد ویژگی شخصیتی درونگرایی / برونگرایی و پایبندی مذهبی زوجین در پیش‌بینی رضایت زناشویی»، «پیش‌بینی اختلالات رفتاری كودكان بر اساس روان‌بنه‌های ناسازگار اولیه و دینداری مادران»، «عوامل شناختی انگیزش اخلاقی قرآن كریم؛ مبتنی بر منبع انگیزش «نفی ناهماهنگی شناختی»».
كمّی‌سازی مفهوم ثبات قدم بر اساس منابع اسلامی
در چکیده مقاله «كمّی‌سازی مفهوم ثبات قدم بر اساس منابع اسلامی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه آن» می‌خوانیم: «هدف این پژوهش، ارائه پرسش‌نامه‌ای برای کمی‌سازی مفهوم ثبات قدم بر اساس منابع اسلامی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی آن است. برای استخراج مؤلفه‌های مفهومی ثبات قدم از روش تحلیل محتوا و برای بررسی ویژگی‌های پرسش‌نامه از روش پیمایشی استفاده شده است. در روش تحلیل محتوا، آموزه‌های دین جمع‌آوری، طبقه‌بندی و مورد تحلیل قرار گرفته و هفت مؤلفه از منابع اسلامی استخراج گردید. در روش پیمایشی، ارزیابی روایی و اعتبار پرسش‌نامه در نمونه 200 نفری که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای از جامعه آماری طلاب حوزه‌های علمیه شهر نجف‌آباد انتخاب شده بودند، بررسی شده است. یافته‌ها نشان داد که پرسش‌نامه ثبات قدم از نظر روایی‌سنجی محتوایی، ملاکی و سازه‌ای از روایی لازم و بالایی برخوردار است. در تحلیل عوامل اکتشافی، پنج عامل به‌دست آمد که عبارتند از: مصمم بودن، پایبندی به ارزش‌ها، هدفمداری متعالی، شکیبایی و تلاش پایدار. اعتبار این پرسش‌نامه با محاسبه آلفای کرونباخ، 845/0 می‌باشد. در نتیجه، پرسش‌نامه ثبات قدم اسلامی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار دارای ویژگی‌های روان‌سنجی روایی و معتبر در پژوهش‌های اسلامی و روان‌شناختی مورد استفاده قرار گیرد.»
روش تجربی و جایگاه آن در روان‌شناسی اسلامی
در طلیعه مقاله «روش تجربی و جایگاه آن در روان‌شناسی اسلامی» آمده است: «این پژوهش، ضمن شرح روش تجربی در روان‌شناسی معاصر و بیان كاستی‌ها، محدودیت‌ها و امتیازات آن، به تبیین نقش و جایگاه آن در روان‌شناسی اسلامی می‌پردازد. این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با گردآوری کتابخانه‌ای با مراجعه به منابع معتبر روان‌شناختی و اسلامی و شیوه‌های عقلانی به انجام رسیده است. یافته‌ها نشان داد اولاً، روش تجربی که مبتنی بر یافت‌های حسی می‌باشد، تنها یکی از راه‌های شناخت برای انسان می‌باشد و برای دستیابی به واقعیت‌های روانی انسان، سه روش دیگر وجود دارد که عبارتند از: روش شهودی، روش وحیانی و روش عقلانی. ثانیاً، انسان از لحاظ روان‌شناختی، موجود چندبُعدی است که بررسی هرکدام از ابعادش روش ویژه خود را می‌طلبد. با توجه به ماهیت انسان و اینکه به‌شدت با محسوسات انس می‌گیرد و دست‌کم در زندگی روزمره به‌شدت بر یافته‌های حسی متکی است در منابع اسلامی نیز به تجربه یافته‌های حسی اهمیت داده شده است. در برخی موضوعات که پژوهشگر به وسیله سایر روش‌ها به واقع‌نمایی اطمینان‌بخش نرسد، روش تجربی می‌تواند میزان واقع‌نمایی را افزایش دهد. بنابراین روش تجربی در کنار سه روش عمده دیگر از روش‌های اساسی در بررسی سازمان‌یافتگی‌های روان‌شناختی، پایه‌های زیرین و نمودهای رفتاری آن می‌باشد.»
عوامل شناختی انگیزش اخلاقی قرآن كریم
در چکیده مقاله «عوامل شناختی انگیزش اخلاقی قرآن كریم؛ مبتنی بر منبع انگیزش «نفی ناهماهنگی شناختی»» آمده است: «این پژوهش به دنبال استخراج عوامل انگیزش اخلاقی در ساحت شناختی، مرتبط با منبع انگیزش درونی «نفی ناهماهنگی شناختی» از منظر قرآن كریم است. ساحت شناختی و منبع انگیزش مذکور به دلیل اهمیت بالای انگیزشی آن، در این پژوهش در اولویت قرار گرفت. شیوه این پژوهش، كیفی و از نوع تحلیل محتوای متن است. عوامل انگیزش اخلاقی، وسیله و مسبّب عمل است. این عوامل برای به حركت درآوردن انسان، با گرایش‌های درونی انسان (منابع انگیزش اخلاقی) ارتباط برقرار كرده و با تکیه بر آنها، بستر لازم برای فرایند رفتار را رقم می‌زنند. روش مطالعه و پژوهش در خصوص واژة روان‌شناختی عوامل و منابع انگیزش اخلاقی در قرآن كریم، عمدتاً بر اساس رفتارهای اخلاقی انسان در قرآن كریم بوده است. اوامر، نواهی الهی به رفتارهای اخلاقی/ ضداخلاقی دریچه ورود به بحث انگیزش اخلاقی بود و آیه مربوط از نظر ترغیب به این رفتار و یا ترك آن بررسی شد. تعقل و اندیشه‌ورزی، مواجه كردن انسان با علم و قطع خود، ایجاد هویت اخلاقی با پنج زیرعنوان خطابات قرآنی، نکوهش‌های قرآنی، مراقبت و مسئولیت انسان نسبت به خود، افزایش خودكارآمدی و حشر و بازگشت انسان به‌سوی خدا به‌عنوان منابع انگیزش اخلاقی شناختی از قرآن كریم استخراج گردید. در نهایت، فرایند نظری عوامل شناختی، در ارتباط با منبع انگیزش «نفی ناهماهنگی شناختی» در قالب یك نمودار بازنمایی شد.»
انتهای پیام
