اعتبار حداقلی در صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی؛ 20 میلیارد تومان همانند سال 99

به گزارش ایکنا، لایحه بودجه بیست و چهار میلیون و سیصد و پنجاه و هفت هزار و هفتاد و هشت میلیارد و نهصد و هشتاد و شش میلیون ریالی کل کشور در سال 1400 در جلسه علنی چهارشنبه، ۱۲ آذر، مجلس و پس از تنفس ۳۰ دقیقه‎ای، در غیاب حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، که بنا بر اعلام خود به دلیل دستورات ستاد ملی مقابله به کرونا در خانه ملت حضور نیافت، از سوی حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس شد. 

خبرگزاری ایکنا، طبق رسالت خود در سالهای اخیر، به طور مفصل در سلسله گزارشهایی به جزئیات اعتبارات صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی، کل اعتبارات قرآنی، سهم فصل فرهنگ و بخش دین و مذهب از کل بودجه پرداخته که در ادامه نیز در بخش نخست، نگاهی به روند تغییر اعتبارات شورای توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان نهاد بالادستی در فعالیتهای قرآنی در آخرین لایحه بودجه دولت دوازدهم داریم:

آغاز داستان نیم درصد اعتبارات قرآنی

در سال ۱۳۸۸ برای نخستین بار در لایحه بودجه سال ۸۹، از سوی دولت ردیفی خاص برای اعتبارات قرآنی در نظر گرفته شد و در لایحه به این صورت آمد: «در اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی اجازه داده می‌شود تا نیم‌درصد اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی شامل اعتبارات ملی و استانی برای فعالیت‌های قرآنی در دستگاه‌های ذی‌ربط در قالب مبادله موافقت‌نامه با معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور هزینه شود». این لایحه گام بزرگی از سوی دولت و سپس مجلس شورای اسلامی برای حمایت از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و ترویجی در حوزه قرآن بود و در سال‌های بعد نیز به اشکال مختلفی این موضوع تکرار شد. در سال ۹۰ روندی که برای سال ۸۹ پیش‌بینی شده بود ادامه یافت و در سال ۹۱ موضوع حجاب در کنار اعتبارات توسعه فعالیت‌های قرآنی قرار گرفت.

در سال‌های بعدی به دلیل برخی نگرانی‌ها و البته اعتراضات مبنی بر اینکه نیم‌درصد ذکرشده در قانون بودجه شفافیت لازم را ندارد و از طرفی دستگاه‌های اجرایی مکلف به هزینه ‌کردن آن نیستند، از سال ۹۲ نیم‌درصد تبدیل به عددی مشخص شد و براساس ماده مربوط به اعتبارات قرآنی سال ۹۲، شرکت‌ها، مؤسسات و بانک‌های دولتی مجازند جمعاً تا سقف سه هزار میلیارد (۳,۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال از هزینه عملیاتی خود را برای اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی و صرفاً برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم و براساس سیاست‌های کمیسیون آموزش عمومی شورای توسعه فرهنگ قرآنی هزینه کنند. از سال ۹۳ تا ۹۵ نیز این موضوع با مبلغ ۲۰۰۰ میلیارد ریال پای ثابت جدول شماره ۹ بود که به اعتبارات ردیف‌های متفرقه مربوط می‌شد.

کاهش 50 درصدی در سال 96

در حالی که شاهد گسترش و تنوع در حوزه فعالیت‌های قرآنی هستیم و ضرورت توسعه فرهنگ قرآنی برای مقابله با نفوذ روزافزون فرهنگ‌های بیگانه بیش از هر زمان دیگری مطرح بود، اعتبارات موضوع منشور توسعه فرهنگ قرآنی برای سال ۱۳۹۶ نه تنها افزایش نیافت، بلکه با کاهشی ۵۰ درصدی در مقایسه با سال‌های گذشته روبه‌رو بود.

تلاش مجلس شورای اسلامی طی سال‌های گذشته بر این بوده که موضوعات قرآنی لایحه بودجه را حداقل به صورت پایداری حفظ کند، اما سال ۹۶ پس از اینکه مشخص شد اعتبارات صندوق توسعه فرهنگ قرآنی از ۲ هزار میلیارد ریال به هزار میلیارد ریال کاهش یافته، مجلس براساس وعده‌ای که رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر تخصیص واقعی اعتبارات قرآنی در سال ۹۶ داده بود، به این رقم قانع شد و آن را تصویب کرد و به نظر می‌رسید در لایحه بودجه ۹۷ نیز وعده صادق دیگری در راه باشد.

عزم دولت برای کاهش اعتبارات

دولت برای نشان دادن روند ثابت خود در شیب تند کاهشی که در پیش گرفته بود، در لایحه بودجه سال ۹۷ این بار ۶۰ درصد از اعتبارات صندوق توسعه فرهنگ قرآنی را حذف کرد و این رقم از ۱۰۰ میلیارد تومان به ۴۰ میلیارد تومان کاهش یافت. هرچند اعتبارات صندوق توسعه فرهنگ قرآنی برخلاف سال‌های گذشته که در جدول اعتبارات ردیف‌های موردی یا موقتی می‌آمد، برای اولین‌بار از سوی دولت در جدول اصلی آمد و پس از گذشت سال‌ها اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی مورد توجه قرار گرفت.

اعتبارات قرآنی که با تلاش نمایندگان، به ویژه فراکسیون قرآن و رئیس آن، برای سال ۹۷ به ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده بود در لایحه بودجه سال ۹۸ تحت ردیف صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی (شماره ردیف ۱۱۳۶۰۰) به ۲۷ میلیارد تومان کاهش یافت که حکایت از کاهش ۷۳ درصدی در قیاس با سال قبل از آن داشت و مجدد با تلاش‌های فراکسیون مبلغ به ۱۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت.

در قانون بودجه سال ۹۹ نیز اعتباری معادل ۲۰۰ میلیارد ریال در ردیفی با عنوان «صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی»(۱۱۳۶۰۵) ذکر شد که کاهش ۸۰ درصدی آن را شاهد بودیم.

در این ردیف مبلغ ۹ میلیارد تومان برای کمک به توسعه آموزش عمومی قرآن، ۱ میلیارد تومان برای کمک به توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن ۲ میلیارد تومان برای نظارت، ارزیابی و ارتقای سطح عملکرد شورا در ارتباط با اجرای اسناد راهبردی منشور توسعه فرهنگ قرآنی و مبلغ ۸ میلیارد تومان برای کمک به توسعه فعالیت‌های تبلیغ و ترویج قرآن اختصاص داده شد بود.

اصرار دولت بر دیدگاه خود در لایحه 1400

در لایحه بودجه سال 1400 اعتباری معادل 200 میلیارد ریال در ردیفی با عنوان «صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی»(113605) ذکر شده که نسبت به سال گذشته هیچ تغییری را شاهد نیستیم.

در این ردیف مبلغ 8 میلیارد 700 میلیون تومان برای توسعه فعالیتهای تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، 9 میلیارد و 700 میلیون تومان برای برنامه توسعه آموزش عمومی قرآن و یک میلیارد و ششصد میلیون تومان برای برنامه توسعه، پژوهش و آموزش عالی قرآن اختصاص یافته است.

بیان این نکته ضروریست که ذیل بودجه وزارت فرهنگ  و ارشاد اسلامی(113000)، اعتباری معادل 52 میلیارد و 700 میلیون تومان، برای ردیف برنامه توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی کشور (1701059000) اختصاص یافته که براساس آن برای عنوان برنامه «کمک به برگزاری جشنواره های قرآنی آیات و هفته های قرآن و عترت استانها مبلغ 7 میلیارد تومان، حمایت از نهادها و مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت غیردولتی و خصوصی مبلغ 28 میلیارد و 820 میلیون تومان، صدور پروانه فعالیت مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت مبلغ 2 میلیارد 500 میلیون تومان، کمک به برگزاری نمایشگاه بین المللی قرآن کریم مبلغ 8 میلیارد تومان، حمایت از تجلیل قرآن آموزان، نهج آموزان، صحیفه آموزان برتر و خادمان و فعالان ملی قرآنی مبلغ 2 میلیارد تومان و عنوان برنامه راهبری، رصد، نظارت و ارزیابی فعالیتهای تبلیغی و ترویجی قرآنی مبلغ 5 میلیارد تومان اختصاص یافته است.

سؤال مهم این است که بر چه اساسی و چرا با وجود افزایش فراوان هزینه‌ها و تورم موجود، دولت هیچ تغییری را در اعتبارات شورای توسعه فرهنگ قرآنی، که متولی مهم فعالیتهای قرآنی کشور است، اعمال نکرده؟ باید منتظر پاسخ بودجه‌ریزان ماند و البته دید که مجلس شورای اسلامی و کمیسیون فرهنگی برای کمک به این حوزه چه برنامه‌ای خواهند داشت.