ترسیم حاج قاسم برای کودکان؛ چاپ عکس روی جلد دفاتر!؟

به گزارش ایکنا، 50 اثر از محصولات فرهنگی مرتبط با سپهبد شهید قاسم سلیمانی تا پایان دی‌ماه در نمایشگاه دائمی نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی واقع در مؤسسه فرهنگی سرچشمه تهران به نمایش و فروش گذاشته شده است.

محصولاتی از قبیل کتاب‌های مناسب کودکان که در خصوص سردار سلیمانی نوشته شده‌اند که از جمله می‌توان به «من یک حاج قاسمم»، «سردار دلها»، «من قاسم سلیمانی هستم»، «نبرد در سید جابر(اردیبهشت تا تیر ماه 1361 به روایت سردار سرلشکر حاج قاسم سلیمانی»، «حاج قاسم(جستاری در خاطرات حاج قاسم سلیمانی)»، «ذوالفقار(برش‌هایی از خاطرات شفاهی حاج قاسم سلیمانی»، «سرباز ولایت (ناگفته‌هایی از زندگینامه و خاطرات سردار دلها)»، «متولد مارس»، «سلیمانی عزیز»، «عمو قاسم» و «مالک زمان» اشاره کرد.

این نمایشگاه به مناسبت فرارسیدن اولین سالگرد شهادت سردار سلیمانی برپا شده و در عین ارزشمند بودن، نشان دهنده این موضوع است که طی یک سال پس از شهادت این شهید بزرگوار، طراحان و تولیدکنندگان نوشت‌افزار و کالاهای فرهنگی کشورمان به فکر تولید آثاری با محوریت این سردار بودند اما همین نمایشگاه شاهدی بر کم کاری در حوزه شهدا به ویژه حاج قاسم سلیمانی نیز هست.

بیشترین محصول عرضه شده در این نمایشگاه دفترهایی با تصویر شهید سلیمانی است و بیشترین تصاویر را عکس چهره ایشان تشکیل می‌دهد؛ تنها بر روی تعدادی از محصولات کار گرافیکی و طراحی صورت گرفته و تصویر متناسب با دنیای کودکانه بر روی دفتر نقش بسته است.

سردار سلیمانی به عنوان فردی نظامی، ارتباط بسیار قوی و خوبی با کودکان به ویژه فرزندان شهدا داشت و تصاویر بسیار جالبی از ارتباط ایشان با کودکان در دسترس است و قدر مسلم بسیار جذاب‌تر و ارزشمندتر بود که از این تصاویر برای روی جلد دفترهای مخصوص کودکان دوره ابتدایی استفاده می‌شد. سردار سلیمانی یک فرد نظامی بودند و طبیعی است که در برخی از تصاویر چهره ایشان کاملاً جدی است؛ چنین عکس‌هایی برای نوشت‌افزار مربوط به کودکان دوره ابتدایی مناسب نیست بلکه باید برای دوره‌های تحصیلی بالاتر مورد استفاده قرار گیرد.

در این نمایشگاه محصولات رده‌بندی سنی درستی ندارند و برای مقاطع متوسطه اول و دوم عملاً محصول خاصی عرضه نشده است در حالی که اگر قرار بود فقط تصویر حاج قاسم محور محصولات باشد، می‌شد تصاویری از نبردهای ایشان در مناطق مختلف ایران، عراق، سوریه و افغانستان نمایش داده شده و با متنی خوب و هیجانی به توصیف عملیات مربوطه در پشت دفتر پرداخت.

بچه‌ها دوست دارند لباس پلیسی یا خلبانی بپوشند. بر روی یکی از دفترهای عرضه شده در این نمایشگاه تصویر گرافیکی دو کودک خندان با لباس‌های جالب و کودکانه شبیه لباس نظامی نقش بسته که در حال ادای احترام نظامی به سردار هستند و سردار نیز با چهره‌ای متبسم در حال ادای احترام نظامی به مقام معظم رهبری است. چهره‌پردازی تصویر به خوبی انجام شده است چراکه هر چهار فرد موجود در تصویر متبسم هستند و این یکی از بهترین کارهای ارائه شده در این نمایشگاه بود. تصویر سردار در کنار یک خانواده در جوار حرم امام رضا(ع) نیز از دیگر کارهای خوب نمایشگاه محسوب می‌شود.

چند نوع پازل نیز با تصاویر سردار ارائه شده است. یعنی صرفاً یک عکس از سردار و ابومهدی المهندس بر روی پازل چاپ شده در حالی که می‌شد پازل‌ها را در ابعاد بزرگ‌تر و با قطعات بیشتر و مرتبط با یک عملیات نظامی پیچیده که سردار در آن موفق بود طراحی کرد و پشت پازل نیز عملیات پیچیده نظامی که سردار طراحی کرده بودند را توضیح داد.

متأسفانه محصولات فرهنگی ارائه شده به همین چند نوع محصول منحصر بود و هیچ محصولی برای نشان دادن خدمات سردار سلیمانی به کشور عملاً به چشم نمی‌خورد. بچه‌های عصر حاضر کودکانی باهوش و البته کنجکاو هستند که از قدرت درک و استدلال قوی برخوردارند. در دنیایی پر از رسانه‌های معاند مهم‌ترین مسئله شناساندن خدمات سردار به ایران عزیز است. موضوعی که خلأ آن در نمایشگاه نیز احساس می‌شود.

اگر می‌خواهیم شخصیت شهید سلیمانی و خدمات ایشان به ایران و اسلام تحریف نشود، باید تلاش و اقدامات ما بیشتر از چاپ صرف تصویر ایشان بر روی دفترها باشد. سردار جملات و مطالب بسیار باارزشی نیز گفته‌اند که متأسفانه حتی در کنار تصویر ایشان به آن مطالب اشاره نشده است و تأسف‌بارتر اینکه برای معرفی همین آثار محدود به مردم نیز اقدام خاصی صورت نگرفته است در حالی که می‌شد زمینه معرفی همین آثار را بهتر فراهم کرد. 

البته این نمایشگاه، نمایشگاه و فروشگاه دائمی نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی است که فقط بخشی از آن به آثار مرتبط با سردار سلیمانی اختصاص یافته است. در این نمایشگاه کوله‌پشتی‌ها و دفترهایی را با مضامین مرتبط با کرونا مشاهده می‌کنید که در آنها تصاویر جالب بچه‌ها با ماسک چاپ شده که سپر و شمشیری دارند و در حال جنگیدن با ویروس کرونا هستند، یا پزشکی که مانند سوپرمن دست خود را مشت کرده و در حال پرواز است.

فیل شاه و شاهزاده رومی جزء المان‌هایی هستند که بر روی جعبه مداد رنگی استفاده شده‌اند. تصویر مرحوم غلامرضا تختی و چند فوتبالیست ایرانی نیز بر روی دفاتر هست و جالب اینکه دفتری که عکس علیرضا بیرانوند(دروازه‌بان تیم ملی ایران در جام جهانی) بر روی آن نقش بسته بیش از سایر دفاتر به فروش رفته است. از میزان استقبال مردم از هر دفتر می‌توان ذائقه آنان را تشخیص داد؛ البته باید در راستای ذائقه‌سازی نیز تلاش کرد.

عکس شهدای دفاع مقدس، شهدای هسته‌ای و شهدای مدافع حرم نیز بر روی دفترها نقش بسته که البته باز هم می‌شد از قدرت تصویرگری و گرافیک بالاتری برای این دفاتر استفاده کرد. دفترهایی نیز با عکس رویانا گوساله شبیه‌سازی شده ایرانی وجود دارد که بر روی آن نوشته شده رویانا اولین حیوان شبیه‌سازی شده ایرانی است. تصویر روی جلد نشان می‌دهد این دفتر را می‌توان برای بچه‌های دوره ابتدایی خرید اما به راستی چه کسی می‌تواند برای یک بچه دوره ابتدایی توضیح دهد حیوان شبیه‌سازی شده یعنی چه و اگر کودکی چنین سؤالی را بپرسد آیا پدر و مادر یا معلم توان علمی پاسخ دادن به این پرسش را دارند؟

بخش دیگر از این نمایشگاه اسباب‌بازی‌های ایرانی است. در بخش اسباب‌بازی، تولیدات داخلی بسیاری خوبی با کیفیت مطلوب عرضه شده است. اسباب‌بازی‌هایی مثل وسایل غذا درست کردن، قابلمه، ظرف غذا و ... نیز کیفیت خوبی داشتند اگرچه بهتر است به جای درست کردن اسباب‌بازی فست فودی، غذاهای ایرانی را به شکل اسباب‌بازی در بیاوریم. یکی از محصولات این نمایشگاه گلدان‌های سفالی بود که بسیار سنتی ساخته شده بودند و بچه‌ها باید آن را رنگ می‌کردند، این اقدام را می‌توان عملکردی مطلوب در زمینه آشنایی کودکان با هنر ایرانی برشمرد.

اما در بخش بازی‌ها، بسیاری از موارد صرفاً ترجمه بازی‌های خارجی بودند و فقط بر روی جلد بازی عکس کودکان ایرانی و یک اسم ایرانی قرار داده شده بود؛ حتی بازی مافیا که ایرانی نیست، در اینجا عرضه شده بود.

نمایشگاه دائمی نوشت‌افزار و اسباب بازی ایرانی اسلامی اقدام مطلوبی است به شرط اینکه اولین گام محسوب شود. مسئله مهم در تولید نوشت‌افزار و اسباب‌بازی ایرانی اسلامی این است که سمبل‌ها و کاراکترهای بسیار قابل توجه و متعدد در ادبیات کهن ایران زمین را به صورت کاراکترهای کارتونی در بیاوریم، چراکه بچه‌ها عملاً سوپرمن را می‌شناسند نه رستم، سهراب، اسفندیار، سیمرغ و شخصیت‌های گلستان سعدی را و این یعنی تولید نوشت‌افزار ایرانی اسلامی باید بخشی از روند شخصیت‌سازی و قهرمان سازی فرهنگی در کشور باشد و این چرخه را باید سازندگان انیمیشن و فیلم‌های مناسب کودکان به حرکت درآورند.