وضعیت مصرف موسیقی در کشور / قانون کپی‌رایت 17 درصد رعایت می‌شود
در پژوهش «موج سوم پیماش سنجش وضعیت مصرف کالا‌های فرهنگی در ایران» آمده است: قانون کپی‌رایت در مورد آهنگ‌ها و آلبوم‌های موسیقی رعایت نمی‌شود و حدود ۸۳.۴ درصد مخاطبان، آهنگ‌ها و آلبوم‌های موسیقی خود را نمی‌خرند، بلکه به‌صورت رایگان از دوستان و آشنایان یا از طریق دانلود رایگان اینترنتی یا ضبط از رادیو و تلویزیون، تهیه می‌کنند.
به گزارش ایکنا، به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، پژوهش «موج سوم پیماش سنجش وضعیت مصرف کالا‌های فرهنگی در ایران»، به‌کوشش سعید معیدفر، مدیر علمی، محمد سلگی، مدیر طرح و عباس وریج‌کاظمی، ناظر علمی انجام شده که توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است.
شناخت عالمانه مصرف فرهنگی، جزئیات، الگو‌های اصلی و روند‌های نوپدید، گامی در راستای بازنگری و بررسی ذائقه فرهنگی مردم ایران، به منزله یکی از نشانگر‌های تحولات فرهنگی و اجتماعی کلان و به‌عنوان منبعی موثق در تحلیل تمایزات و نابرابری‌ها در دسترسی به تولیدات فرهنگی و نیز معیاری برای سنجش کارآمدی و اثربخشی سیاست‌های فرهنگی است، لذا هدف‌کلی پژوهشگران این پیمایش به شرح زیر است؛
شناخت عالمانه مصرف فرهنگی، جزئیات، الگو‌های اصلی و روند‌های نوپدید، گامی در راستای بازنگری و بررسی ذائقه فرهنگی مردم ایران، به منزله یکی از نشانگر‌های تحولات فرهنگی و اجتماعی کلان و به‌عنوان منبعی موثق در تحلیل تمایزات و نابرابری‌ها در دسترسی به تولیدات فرهنگی و نیز معیاری برای سنجش کارآمدی و اثربخشی سیاست‌های فرهنگی است، لذا هدف‌کلی پژوهشگران این پیمایش به شرح زیر است؛
فراهم ساختن مجموعه‌ای از داده‌ها درباره شیوه گذراندن زمان فراغت مردم در شهر‌ها و روستا‌های ایران و «مصرف فرهنگی» آنان بوده است. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر زمانی، از نوع مقطعی است. از نظر گستره، از نوع پهنانگر است. در این پژوهش در دو سطح توصیفی و تحلیلی و با بهره‌گیری از پارادایم مطرح در چهارچوب نظری، یافته‌های به‌دست آمده ارائه شده است.
دادههای این پژوهش به شیوه پیمایش گردآوری و اطلاعات مربوط به شهروندان ایرانی از طریق پرسشنامه ساختاریافته به‌صورت مصاحبه رودرو، جمع‌آوری شده است. همچنین جمعیت آماری این پژوهش، شامل تمامی افراد ۱۵ سال به بالای ساکن شهر و روستا‌های کشور است.
تعداد نمونه در این بررسی ۱۵۶۰۶ نفر در ۳۱ استان کشور هستند. در بخش «موسیقی» این پیمایش از پاسخ‌گویان پرسیده شده است: «موسیقی گوش می‌کنید؟»؛ ۷۲.۱ درصد جمعیت گفته‌اند که موسیقی گوش می‌دهند و مشخص شد با کاهش سن و افزایش تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد، کسانی که به موسیقی گوش می‌دهند نیز بیشتر می‌شوند.
مردان بیشتر از زنان، دانش‌آموزان و دانشجویان و سپس بیکاران بیشتر و افراد دارای درآمد بدون کار کمتر از دیگر گروه‌های فعالیت از موسیقی استفاده می‌کنند.
همچنین در ادامه بخش «سبک‌های موسیقی مورد علاقه» این پیمایش در مورد اینکه «بیشتر به چه سبک موسیقی‌ای گوش می‌کنید؟» نگاشته شده است. بر اساس این پژوهش، در اولویت اول، ۴۶.۲ درصد مخاطبان موسیقی گفته‌اند که بیشتر به موسیقی سنتی گوش می‌دهند، ۳۷.۱ درصد نیز بیشتر به پاپ ایرانی، ۹.۶ درصد موسیقی محلی، ۳.۹ درصد راک و رپ ایرانی و در مراحل بعدی به ترتیب به موسیقی کلاسیک خارجی، پاپ و راک و رپ خارجی گوش می‌دهند.
در اولویت دوم این بخش آمده است؛ پاپ ایرانی پرطرفدارترین نوع موسیقی است. در میان مخاطبان موسیقی، موسیقی پاپ ایرانی با ۳۴.۲ درصد و موسیقی محلی با ۳۳.۷ درصد بالاترین شنونده را دارد.
پس از آن‌ها به ترتیب، موسیقی راک و رپ ایرانی با ۱۲.۷ درصد، پاپ خارجی با ۵.۱ درصد، کلاسیک خارجی با ۳.۸ درصد، راک و رپ خارجی با ۲.۲ درصد و سنتی ایرانی با ۰.۷ درصد شنونده قرار دارد.
در میان مخاطبان موسیقی، موسیقی پاپ ایرانی با ۳۴.۲ درصد و موسیقی محلی با ۳۳.۷ درصد بالاترین شنونده را دارد.
بنابراین مشخص شد با افزایش سن، گوش دادن به موسیقی سنتی، محلی و نوا‌های مذهبی افزایش یافته و گوش دادن به موسیقی پاپ و راک و رپ ایرانی، کلاسیک و پاپ و راک و رپ خارجی، کاهش می‌یابد.
جوان‌تر‌ها خواهان گوش دادن به سبک‌های موسیقی مدرن هستند. مردان بیشتر از زنان موسیقی سنتی، راک و رپ ایرانی و خارجی و کمتر از آنان موسیقی پاپ ایرانی و نوا‌های مذهبی گوش می‌دهند.
دانش‌آموزان و دانشجویان، کمتر از دیگر گروه‌های فعالیت سبک‌های موسیقی سنتی و محلی ایرانی و نوا‌های مذهبی و بیشتر از دیگران، سبک‌های پاپ و راک و رپ ایرانی، کلاسیک و رپ خارجی را گوش می‌دهند.
افراد دارای درآمد بدون کار بیشتر از دیگران، موسیقی سنتی ایرانی و محلی و کمتر از دیگران، سبک پاپ و راک و رپ ایرانی و انواع سبک‌های خارجی را گوش می‌دهند. همچنین خانه‌دار‌ها نیز بیشتر از دیگران طرفدار نوا‌های مذهبی هستند.
با افزایش سطح تحصیلات، شنیدن سبک‌های موسیقی سنتی، محلی و نوا‌های مذهبی کمتر می‌شود و شنیدن سبک‌های موسیقی پاپ، راک و رپ ایرانی و کلاسیک و پاپ خارجی افزایش می‌یابد و نیز با افزایش منزلت شغلی، شنیدن سبک‌های موسیقی کلاسیک و رپ خارجی و پاپ ایرانی افزایش پیدا می‌کند و موسیقی محلی کاهش می‌یابد. با افزایش پایگاه اقتصادی، گوش دادن به سبک‌های موسیقی سنتی و کلاسیک خارجی افزایش پیدا می‌کند و سبک‌های محلی و مذهبی کاهش می‌یابد.
همچنین در بخش «تهیه آلبوم‌های موسیقی» از مخاطبان موسیقی پرسیده شده که «معمولاً آهنگ‌ها یا آلبوم‌های موسیقی را چگونه تهیه می‌کنید؟ (تا دو اولویت)»، ۳۳.۹ درصد مخاطبان موسیقی گفته‌اند که آلبوم‌های موسیقی را از طریق دانلود رایگان اینترنتی تهیه می‌کنند.
پس از آن ۱۹.۴ درصد از طریق خرید اینترنتی، ۱۷.۶ درصد خرید از فروشگاه‌های عرضه محصولات فرهنگی، ۱۱.۶ درصد از طریق ضبط از رادیو و تلویزیون، ۹.۸ درصد امانت از دوستان و آشنایان و ۷.۵ درصد از طریق خرید از دیگر فروشگاه‌ها و دستفروشی‌ها آلبوم‌های موسیقی خود را تهیه می‌کنند.
مشخص شد قانون کپی‌رایت در مورد آهنگ‌ها و آلبوم‌های موسیقی رعایت نمی‌شود. ۵۵.۳ درصد در اولویت اول و ۸۳.۴ درصد در اولویت دوم آهنگ‌ها و آلبوم‌های موسیقی خود را نمی‌خرند، بلکه به‌صورت رایگان از دوستان و آشنایان یا از طریق دانلود رایگان اینترنتی یا ضبط از رادیو و تلویزیون تهیه می‌کنند.
