فصلنامه معرفت ادیان در ایستگاه 44

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از فصلنامه معرفت ادیان، مقالاتی با عناوین «رفتار اخلاقی با ناهمکیشان از دیدگاه تفاسیر شیعی با تأکید بر آیه 83 سوره بقره»، «بررسی تطبیقی گزاره‌های زیست‌محیطی در قرآن و مزامیر عهد عتیق»،‌ «بررسی عصمت یوسف علیه‌السلام در روایات امامیه با نگاهی به قرآن و عهد عتیق»، «بررسی تطبیقی عنایت‌های ویژه الهی در زندگی حضرت یوسف علیه السلام از دیدگاه قرآن و تورات»، «بررسی تطبیقی وعده مشروط خداوند به قوم بنی‌اسرائیل درباره سرزمین مقدس در قرآن و عهد عتیق» و «رنج درستکاران و کامیابی شریران و پاسخ‌های به آن در کتاب مقدس عبری (عهد قدیم)» منتشر شده است.

رفتار اخلاقی با ناهمکیشان از دیدگاه تفاسیر شیعی با تأکید بر آیه 83 سوره بقره

در طلیعه نوشتار «رفتار اخلاقی با ناهمکیشان از دیدگاه تفاسیر شیعی با تأکید بر آیه 83 سوره بقره» می‌خوانیم: قرآن مشتمل بر آموزه‌های اخلاقی فراوانی است. این آموزه‌های اخلاقی، مسلمانان را به رفتار اخلاقی با دیگران ملزم کرده یا از رفتار غیراخلاقی برحذر داشته است. الزامات اخلاقی قرآن، گاه مربوط به گروهی خاص همچون مؤمنان و مسلمانان است و گاه مربوط به مردم به‌صورت عام است. در این مقاله، سعی بر آن است که با بررسی این الزامات اخلاقی و رجوع به تفاسیر شیعی، محدوده این الزامات و دایره مردم و دیگران، در جایی که به رفتار اخلاقی با مردم و دیگران دستور داده شده است، مشخص گردد و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا آموزه‌های اخلاقی اسلام عام‌گرایند و ناهمکیش را نیز شامل می‌شوند یا خاص‌گرایند؟ از جمله آیاتی که مفسران در ذیل آن به بررسی این پرسش پرداخته‌اند، آیه 83 سوره بقره است که این مقاله با تأکید بر این آیه، به بررسی دیدگاه مفسران پرداخته است.

بررسی تطبیقی گزاره‌های زیست‌محیطی در قرآن و مزامیر عهد عتیق

نویسنده مقاله «بررسی تطبیقی گزاره‌های زیست‌محیطی در قرآن و مزامیر عهد عتیق» در طلیعه نوشتار خود آورده است: آسیب‌های مختلف محیط زیستی موجب شده است تا اندیشوران ادیان مختلف به‌منظور جلوگیری از فاجعه جهانی محیط زیست، در آموزه‌های دینی به‌صورت عمیق‌تری تفکر و واکاوی کنند. در میان آموزه‌های ادیان توحیدی، گزاره‌های اخلاقی متعددی در مقام حفظ و حراست محیط زیست وجود دارد که در بین آنها، «طبیعت» به‌مثابه نماد و نشانه‌ای از خالق خود، آفرینشی هدفمند و بی‌عیب‌ونقص دارد که گویای رحمت پروردگار در مسخر و رام کردن هستی برای انسان است. این مطالعه با تمرکز بر قرآن و کتاب مزامیر عهد عتیق، در پی کشف و استخراج بن‌مایه‌های مشترک محیط زیست طبیعی است. یافته‌های این تحقیق، حاکی از آن است که بین قرآن کریم و مزامیر داود، از سه منظر هستی‌شناسی، رابطه طبیعت با خداوند، و رابطه انسان با طبیعت، بن‌مایه‌های مشترک فراوانی وجود دارد. صلاح یا فساد، دو راهی است که در مواجهه با طبیعت، فراروی بشر نهاده شده است تا با انتخاب اصلاحگری، زمین را به ارث برند یا به‌سبب فساد در زمین، به سرگذشت پیشینان این راه دچار شده، گرفتار عذاب و خشم طبیعت شوند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، در برخی موارد، علاوه بر اشتراک در مضامین، در عبارت‌ها نیز میان قرآن و مزامیر همانندی وجود دارد.

بررسی عصمت یوسف علیه السلام در روایات امامیه با نگاهی به قرآن و عهد عتیق

در چکیده مقاله «بررسی عصمت یوسف علیه السلام در روایات امامیه با نگاهی به قرآن و عهد عتیق» می‌خوانیم: تاریخ زندگی پیامبران الهی، در برخی موارد دچار تحریف شده و روایات نادرست و افسانه‌هایی وارد آن شده است. این نوشتار با رویکرد مجموعه‌نگری درصدد است تا عصمت حضرت یوسف علیه السلام را از منظر روایات امامیه بررسی کند و با عرضه آن به قرآن و نیز مقایسه آن با عهد عتیق، عصمت آن حضرت را اثبات ‌کند. این نوشتار از این جنبه و جنبه‌های دیگر ـ که در پیشینه بحث آمده ـ بدیع و تازه بوده و از نوشته‌های مشابه متمایز است. از آنجایی‌که براهین عقلی مقدم بر نقل هستند و عصمت پیامبران نیز با براهین عقلی اثبات می‌شود، آیات و روایات متشابه که پندار عدم عصمت حضرت یوسف علیه السلام را به‌وجود آورده‌اند، بازبینی شدند. چهار لغزش به یوسف علیه السلام نسبت داده شده است که به‌ترتیب مربوط به آیات 23، 24، 42، 70، 99 و 100 است. مورد اول قصد زنای محصنه، مورد دوم توسل به غیرخدا، مورد سوم دروغ، و مورد چهارم کوتاهی در احترام به پدر است؛ که با بررسی تطبیقی در این نوشتار، تمام این موارد رد می‌شوند و ساحت حضرت یوسف علیه السلام از این اتهامات پاک می‌شود.

رنج درستکاران و کامیابی شریران و پاسخ‌های به آن در کتاب مقدس عبری (عهد قدیم)

نویسنده مقاله «رنج درستکاران و کامیابی شریران و پاسخ‌های به آن در کتاب مقدس عبری (عهد قدیم)» در طلیعه نوشتار خود آورده است: «رنج» چالش‌برانگیزترین مسئله در برابر ادیان است. این چالش در برابر خداباوری یا ادیانی که به خدای واحد خیرخواه قادر مطلق اعتقاد دارند، مستقیم است. در این ادیان، اغلب گفته می‌شود که رنج کیفر گناه است؛ اما دشوار است در برابرِ رنج بی‌گناهان و کامیابی شریران، از این پاسخ حمایت کرد. به‌دلیل ناکافی بودن این پاسخ از یک سو، و لزوم پاسخ دادن به این مسئله از سوی دیگر، این مقاله بر آن است که ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ «رنج درستکاران و کامیابی شریران و پاسخ‌های به آن در کتاب مقدس عبری (عهد قدیم)» را به بحث بگذارد. بنا بر عهد قدیم، درستکاران با هدف تطهیر و تأدیب الهی، تقبّل مسئولیت سنگین عروج دیگران، کفاره بنی‌اسرائیل یا همه مردم جهان، و امتحان، رنج می‌کشند. گاهی نیز رنج آنان به‌سبب گناهان پدرانشان و کامیابی شریران به‌دلیل درستکاری پدران آنهاست. همچنین بنا بر نظرگاهی، رنج درستکاران و کامیابی شریران فراتر از فهم عقل انسان است. گاهی نیز گفته می‌شود که رنج درستکاران بنا بر تقدیر خداست.