راهکارهای نظارت بر محتوای رسانه‌ای دریافتی فرزندان + صوت
دانشیار دانشگاه صداوسیما با بیان اینکه امروز جای خالی آموزش سواد رسانه‌ای در نظام تعلیم و تربیت کشور احساس می‌شود، تصریح کرد: اینکه فقط یک کتاب داشته باشیم که در چند صفحه آن، درباره سواد رسانه‌ای مطالبی کار شده باشد، کفایت نمی‌کند. باید از همان ابتدا کودکان را با مفاهیم سواد رسانه‌ای آشنا کرد.
در جوامع امروزی و به‌طور خاص در جامعه ایران آنچه حائز اهمیت است، بحث درباره نحوه استفاده صحیح از رسانه‌هاست. رسانه هم فوایدی را به همراه دارد و هم ممکن است آسیب‌هایی را برای مصرف‌کنندگان بر جای بگذارد. مخاطبان رسانه اعم از کودکان و نوجوانان باید تا حد توان از آسیب‌ها روی گردانند و از مزایای آن بهره کافی را ببرند. چنین بحث‌هایی ضرورت‌های تازه‌ای را برای جوامع علمی و فضای اجتماعی به وجود آورده و آن ضرورت پرداختن به سواد رسانه‌ای و نظارت والدین بر محتوای دریافتی فرزندان از رسانه‌هاست.
ناآشنایی کودکان و نوجوانان با مقوله سواد رسانه‌ای به این موضوع برمی‌گردد که آموزشی در خصوص سواد رسانه‌ای در نظام آموزش رسمی کشور وجود ندارد به همین دلیل کودکان و نوجوانان ما نمی‌توانند استفاده صحیح و درکی از اهداف پیدا و پنهان رسانه‌ها داشته باشند.
در همین راستا داود نعمتی انارکی، دانشیار دانشگاه صداوسیما در گفتوگو با ایکنا از ضرورت نظارت والدین بر محتوایی که فرزندان از رسانه‌ها دریافت می‌کنند، سخن به میان آورد و اظهار کرد: نظارت، مهارتی دربردارنده ارتباطات و نظم خانوادگی صحیح است. این کار شامل تبادل اطلاعات، شفاف‌سازی انتظارات از فرزندان، تعیین حد و حدود در مواقع لازم و انتخاب شیوه صحیح برای نگه‌داشتن فرزندتان در آن حد و حدود است؛ اما متأسفانه امروز در شرایطی قرار گرفته‌ایم که نمی‌توانیم نظارت صددرصدی بر محتوایی که کودکان و نوجوانان و جوانان از رسانه‌ها دریافت می‌کنند، داشته باشیم و اساساً نظارت صد درصدی والدین بر فرزندان امکان‌پذیر نیست.
نظارت بر محتوای رسانه‌ای دریافتی فرزندان
نعمتی انارکی افزود: والدین باید سعی کنند که ارتباط گرم و صمیمانه‌ای با فرزندانشان داشته باشند و درباره موضوعات مختلف با فرزندان خود صحبت کنند. برای مثال مشاهده دسته‌جمعی فیلم‌هایی که فرزندانشان به آن علاقه دارند یکی از راهکارهای نزدیک شدن و نظارت بر محتوای رسانه‌ای دریافتی فرزندان است.
دانشیار دانشگاه صداوسیما با بیان اینکه باید بخشی از محتواهایی که فرزندان مشاهده می‌کنند، مدیریت‌شده باشد و با نظارت والدین صورت گیرد، تصریح کرد: خانواده‌ها باید به فرزندان خود بیاموزند که آنچه در محتواهای خشونت‌آمیز مشاهده می‌کنند در واقعیت به‌هیچ‌عنوان وجود ندارد و این محتوا فقط زاییده ذهن و تخیل نویسنده و کارگردان است. مدیریت و نظارتی که توسط والدین صورت می‌گیرد، می‌تواند اثرات مخرب محتواهای خشونت‌آمیز را کاهش دهد.
وی اضافه کرد: اساساً نباید این نکته را فراموش کرد که کودکان و نوجوانان آسیب‌پذیرتر از سایر گروه‌هایی هستند که مخاطب رسانه‌ها هستند. متأسفانه برخی از رسانه‌هایی که اهداف خوبی ندارند نیز در میان رسانه‌هایی که کودکان دنبال می‌کنند وجود دارند و یک نوجوان باید از سواد رسانه‌ای برای جلوگیری از آسیب دیدن استفاده کند. بر مبنای آنچه گفته شد انتقال مفاهیم و مهارت‌های سواد رسانه‌ای به کودکان و نوجوانان امری ضروری و مهم است که باید با شناخت دقیق نیازهای رسانه‌ای، سطح درک و تحلیل کودکان و نوجوانان، خلقیات و روحیات آن‌ها انجام شود.
راهکارهای ارتقای سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان
نعمتی انارکی در پاسخ به این سؤال که چه راهکارهایی برای ارتقای سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان وجود دارد؟ گفت: آموزش سواد رسانه‌ای در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای غربی از سنین 7 سالگی آغاز می‌شود و کودک از 6 سالگی مقدمات سواد رسانه‌ای را آموزش می‌بیند. آموزش‌وپرورش ایران نیز باید آموزش سواد رسانه‌ای را به‌طور جدی در سنین پایین پیگیری کند.
دانشیار دانشگاه صداوسیما ادامه داد: آموزش‌وپرورش با شناخت روح زمانه و نیازهای نشئت گرفته از آن می‌تواند پاسخگوی تقاضای مبتنی بر شرایط جدید باشد و خود را با آن منطبق کند لذا انجام اصلاحات اساسی در آموزش‌وپرورش بنا به تجربه سایر کشورها به‌عنوان زیربنای توسعه در کشور ضرورت دارد. نظام آموزش‌وپرورش می‌تواند با ایجاد و تقویت مهارت‌های رسانه‌ای در دانش‌آموزان آن‌ها را به استفاده مؤثر و مفید از مهارت‌های ارتباطی وا‌دارد.
به گفته وی، کشورهای غربی در مقاطع بالاتر خیلی عمیق‌تر به موضوع آموزش سواد رسانه‌ای ورود پیدا می‌کنند و حتی در مقطع دبیرستان، نوجوانان با نگاه‌های انتقادی نسبت به‌نقد و کارکرد رسانه آشنا می‌شوند که ما نیز باید این روش‌های کاربردی را در نظام آموزشی خود پیاده‌سازی کنیم.
جای خالی آموزش سواد رسانه‌ای در نظام تعلیم و تربیت
نعمتی انارکی با بیان اینکه امروز جای خالی آموزش سواد رسانه‌ای در نظام تعلیم و تربیت کشور احساس می‌شود، اظهار کرد: ارتقای سواد رسانه‌ای دانش‌آموزان به آنان مصونیت ذهنی می‌بخشد و از دغدغه‌های والدین نسبت به فضای مجازی می‌کاهد و نیز توسعه فرهنگ رسانه‌ای موجب رشد و اعتلای جامعه می‌شود و برنامه‌ریزان نظام آموزشی باید بیشتر با این مقوله آشنا شوند چراکه سواد رسانه‌ای سبب رمزگشایی انتقادی از پیام‌های رسانه‌ای و به دنبال آن برخورد صحیح با آن‌ها می‌شود.
دانشیار دانشگاه صداوسیما معتقد است اینکه فقط یک کتاب داشته باشیم که در چند صفحه آن، درباره سواد رسانه‌ای مطالبی کارشده باشد، کفایت نمی‌کند. باید از همان ابتدا کودکان را با مفاهیم سواد رسانه‌ای آشنا کرد و از طرف دیگر نیز باید خانواده‌ها در این زمینه ورود پیدا کنند.
وی در ادامه با بیان این مطلب که رسانه‌ها نیز می‌توانند برای آشنایی جامعه با مفاهیم سواد رسانه‌ای تأثیرگذار باشند، گفت: برای مثال رسانه‌ای که محتوای خشونت‌آمیز تولید و منتشر می‌کند، پشت‌صحنه این محتوای خشونت‌آمیز را برای خانواده نمایش می‌دهد و تحلیل می‌کند. این اقدام نقش سواد رسانه‌ای را بازی کرده و به مخاطبان اعلام می‌کند که این موضوع قصه‌ای بیش نبوده است و پشت پرده این فیلم تخیلات سازندگان آن است.
نعمتی انارکی در پایان اظهار کرد: رسانه‌ها به ویژه رادیو و تلویزیون می‌توانند زوایای آشکار و پنهان تولید محتوا را برای مخاطب شفاف‌سازی کنند و مخاطب با مراحل تولید محتوا آشنا شود و در نهایت دانش رسانه‌ای و قدرت تحلیل پیدا می‌کند تا به‌راحتی تحت تأثیر محتواهای مضر قرار نگیرد.
انتهای پیام
