علوم انسانی در کشور ما رویکرد حل‌المسائلی ندارد

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری سیزدهمین جشنواره فارابی، امروز سه شنبه ۷ تیرماه در موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد. در این نشست عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و مهدی عباس‌زاده، دبیر شورای علمی جشنواره بین‌المللی فارابی، حضور داشتند.

عباس‌زاده در این نشست با بیان اینکه جشنواره فارابی، پانزده گروه علمی دارد و طبیعتاً پانزده مدیر گروه ‌و تیم پژوهشی در این جشنواره داریم، گفت: در بخش بین‌الملل یک شورای علمی و کمیته بین الملل داریم که اقدامات آنها جای قدردانی دارد.‌ در کنار اینها همکاران ما در دبیرخانه جشنواره پیگیر پیشبرد امور جشنواره هستند. جشنواره دو بخش داخلی و بین‌الملل دارد و هرکدام فواید خاص خود را دارند.‌

وی ادامه داد: در بخش داخلی مجموع آثاری که در دوره سیزدهم در سامانه جشنواره ثبت شد 3088 اثر بود که البته قدری کمتر از دور قبل است که شاید به خاطر کرونا باشد و باید دلایل آن بررسی شود اما امیدواریم این تعداد برای دور بعد بیشتر شود. اولین اقدام در دبیرخانه جشنواره، پالایش اولیه است تا آن چیزی که مصداق اثر پژوهشی است انتخاب شده و آنچه اثر پژوهشی تلقی نمی‌شود از فرایند خارج خواهد شود.

 

عباس‌زاده اظهار کرد: ۲۶۶۹ اثر بعد از پالایش اولیه باقی ماند که در پانزده گروه پژوهشی مورد بررسی قرار گرفت. اولین اقدام در گروه‌ها، ارزیابی اجمالی در درون خود گروه با حضور یک مدیر و شش یا هفت عضو از اساتید برجسته کشور است. نهایتا دویست و هفت اثر در این پانزده گروه برای ارزیابی همه جانبه یا تفصیلی انتخاب شد. مسئله‌ محوری، از مواردی است که باید در داوری آثار در جشنواره فارابی مورد توجه قرار گرفته باشد. خصوصیت دیگر نوآوری است. شاخص دیگر نقد دیدگاه‌ها است تا مکاتب مختلف مورد بررسی و نقد قرار گیرند. شاخص‌های دیگر نظریه‌پردازی و گره‌گشایی عملی هستند.

دبیر شورای علمی جشنواره بین‌المللی فارابی یادآور شد: اثری که برای ارزیابی همه‌جانبه ارسال می‌شود ابتدا توسط دو داور مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اگر طبق آیین‌نامه، نمره دو داور بیش از پنجاه درصد تفاوت داشته باشد برای داور دوم یا سوم ارسال می‌شود اما در این جشنواره مواردی بوده که اثر پژوهشی را برای داور پنجم یا ششم ارسال کرده‌ایم لذا فرایند داروی بسیار سخت و پیچیده است. از موارد قبلی، دویست و هفت اثر و نهایتاً شانزده اثر به عنوان برگزیده یا شایسته تقدیر در دو بخش جوان‌ و‌ بزرگسال انتخاب شدند که در روز جشنواره معرفی خواهند شد.

 

وی افزود: بخش مهمی که این جشنواره هر ساله دارد معرفی شخصیت‌های پیشگام و پیشتاز است. پیشتاز به اساتیدی گفته می‌شود که در حوزه خودشان، چهره و مرجع هستند و رزومه قوی دارند اما از دنیا رفته‌اند. شخصیت‌های پیشتاز هم این ویژگی‌ها را دارند با این تفاوت که در قید حیات هستند. در این زمینه بالای بیست نفر به ما پیشنهاد داده شد که ده نفر تعیین شدند که پنج شخصیت پیشگام و پنج پیشتاز در عرصه علوم انسانی و اسلامی هستند.  

 

عباس‌زاده بیان کرد: بخش دیگری که در بخش داخلی داریم، مترجم برتر است که اثری را از عربی یا انگلیسی به فارسی ترجمه کرده باشد. البته برای دور بعد بنا داریم ترجمه معکوس را هم مورد توجه قرار دهیم. ‌در این زمینه هم دو نفر برگزیده خواهیم داشت. حوزه بعدی نظریه‌پرداز برجسته است. سال‌هاست هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد شده است در همین راستا ما هر دوره یک نظریه‌پرداز برجسته را معرفی می‌کنیم. 

وی ادامه داد: حوزه‌های دیگر انجمن علمی برتر و ‌نشریه برتر است که این را هم از معاونت پژوهشی وزارت علوم استعلام می‌گیریم و آنها هم چند نشریه و انجمن را به ما معرفی می‌کنند و ما هم در شورای جشنواره آن را بررسی و نهایتاً یک نشریه و یک انجمن علمی معرفی می‌کنیم. البته از حوزه علمیه هم درخواست داشتیم که چنین مواردی را به ما معرفی کنند.

 

عباس‌زاده گفت: این دوره در بخش بین‌الملل نیز 84 اثر به دبیرخانه ارسال شده بود که برخی از طریق سایت و برخی از طریق مکاتبه دبیرخانه و رایزنی‌های فرهنگی بود و نهایتا ۶۵ اثر به بحث گذاشته شد. بخش بین‌الملل سه حوزه دارد که شامل ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و علم دینی است. از این افراد نهایتا ده محقق به عنوان محقق خارجی برتر معرفی شدند که از کشورهایی همانند بنگلادش، مراکش، مالزی، هند، لبنان، پورتوریکو، بوسنی و فیلیپین هستند. با این اساتید هم تماس گرفته شده و هماهنگی لازم برای آیین اختتامیه انجام شده است.

 

وی در پایان سخنان خود بیان کرد: واقعیت امر این است که پژوهش‌های ما در علوم انسانی، حلِ مسئله نمی‌کنند و پیوند دانشگاه با جامعه، سیاستگذاری، اقتصاد، صنعت و تصمیم‌گیری‌های کلان برقرار نیست در حالیکه در دنیا این مسئله حل شده است اما علوم انسانی ما در راستای حل مسائل به کار گرفته نشده است لذا در این دوره، این شاخص را در جشنواره فارابی به صورت ویژه در نظر گرفته‌ایم تا بتوانیم همانند کشورهای پیشرفته دنیا از علوم انسانی حمایت و از آن در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌ها استفاده کنیم. البته این فرایندی تدریجی است و باید با صبر و حوصله در این زمینه جلو ‌برویم.