نحوه حمایت از ایده‌های نوآور قرآنیان در کارگروه معارف صندوق حمایت از پژوهشگران + صوت
فعالیت کارگروه معارف و علوم اسلامی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، فرصتی است تا علاقه‌مندان به عرصه‌های قرآنی در حوزه تبدیل طرح‌ها و ایده‌های نوآور خود به محصول، از حمایت آن بهره‌مند شوند، اما تاکنون از این حمایت، چندان استقبال نشده است.
صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور از سال ۱۳۸۲ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت خود را آغاز کرد. عمده فعالیت‌های آن در حوزه‌های حمایت از طرح‌های پژوهشی، پسادکتری، ثبت اختراعات، کرسی پژوهشی، پژوهانه(گرنت) و حمایت از ایجاد و توسعه مراکز نوآوری انجام است.
مأموریت این نهاد را می‌توان حمایت متوازن از تحقیقات و کمک به تولید دانش و فناوری‌های راهبردی با اتکا به مبانی معرفتی و سرمایه‌های علمی کشور دانست. صندوق دارای 13 کارگروه است که یکی از آنها کارگروه معارف و علوم اسلامی نام دارد. این کارگروه، فعالیت خود را در سال 1390 آغاز کرد. مأموریت این کارگروه عینیت‌بخشی به دغدغه‌های مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت تحول در علوم انسانی با رویکرد اسلامی ـ ایرانی و توسعه پژوهش‌های بنیادی و کاربردی در این حوزه است و از تولیدات فناورمحور قرآنی نیز حمایت می‌کند.
به نظر می‌رسد عدم استقبال و توجه ناکافی قرآنیان و شاید هم بی‌اطلاعی ایشان از فعالیت‌های این نهاد حمایتی و تأمینی باعث شده تا توزیع عادلانه حمایت‌ها در بخش‌های مختلف فناوری و به طور خاص فناوری‌های فرهنگی صورت نگیرد. از همین رو برای بهره‌مندی و شناخت جامعه قرآنیان از این مزایا خبرنگار ایکنا با جواد بیگی، دبیر کارگروه معارف و علوم اسلامی، گفت‌وگو داشته که متن آن از نظر می‌گذرد؛
ایکنا ـ درباره پیشینه صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور بگویید و اینکه کارگروه معارف و علوم اسلامی ذیل این صندوق چه دستاوردهایی داشته است؟
صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران یا بنیاد علمی ایران، از همان ابتدای کار، در پنج زمینه علمی کارگروه‌هایی را برای حمایت از طرح‌های پژوهشی تشکیل داد و در سال 1390، کارگروه معارف و علوم اسلامی نیز فعالیت خود را با هدف حمایت از تمامی زمینه‌های علمی در حوزه قرآنی، علوم اسلامی و معارفی آغاز کرد. این کارگروه از فارغ‌التحصیلان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، فارغ‌التحصیلان مقطع سطح چهار حوزه‌های علمیه خواهران و برادران سراسر کشور حمایت می‌کند.
ایکنا ـ ساختار کارگروه به چه شکل است؟
نماینده‌ای از صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران به‌عنوان دبیر کارگروه در آن فعالیت می‌کند و نخبگان آن زمینه و رشته‌های مرتبط با کارگروه نیز به عنوان اعضا در جلسات حضور دارند و در مورد سیاست‌گذاری و خط مشی به ویژه اینکه چه پروژ‌ه‌هایی مورد حمایت و ارزیابی قرار گیرد، برنامه‌ریزی‌هایی انجام میشود و این برنامه‌ریزی‌ها در جلسات مدون و مشخصی بروز می‌یابد.
چون حوزه فعالیت در زمینه‌های معارف و علوم اسلامی گسترده است، این کارگروه یکی از کارگروه‌های با تعداد اعضای بالاست و به طور معمول بین 8 تا 10 نفر در جلسات آن حضور دارند. جلسات هم تقریباً به صورت منظم و ماهانه برگزار میشود. ریاست این کارگروه نیز برعهده آیت‌الله علی‌اکبر رشاد است.
ایکنا ـ روند بهره‌مندی از حمایت‌ها چگونه است؟
فارغ‌التحصیلان دوره دکتری یا سطح چهار حوزه، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، مدرسان حوزه علمیه یا افرادی که در حال کار روی رساله دکتری‌شان یا پایان‌نامه سطح چهار هستند، می‌توانند طرح‌های پژوهشی با عنوان طرح پژوهشی رساله دکتری و پسادکتری(پس از فراغت از دوره دکتری که می‌توانند یک سال پژوهانه پسادکتری بگیرند) را در سامانه rtms.insf.org بارگذاری کنند.
طرح‌های پژوهشی طی جلسه‌ای مورد ارزیابی اولیه قرار میگیرد تا مشخص شود پروژه در چارچوب سیاست‌های کارگروه هست یا خیر. بعد از غربالگری اولیه، طرح‌ها وارد روند داوری خواهند شد. در روند داوری صندوق، پروژه‌ها را در اختیار اعضای هیئت علمی همکار همین دوستان قرار می‌دهیم و آنها طرح‌ها را از طریق همین سیستم مورد بررسی قرار می‌دهند و حتی اگر رفت و برگشتی هم داشته باشند، با همدیگر این کار را انجام می‌دهند تا اینکه به نتیجه‌ای مثبت یا منفی برسند. اگر طرحی تصویب شود و مثبت باشد، به جلسه کارگروه می‌آید و در آنجا در موردش تصمیم نهایی گرفته میشود که پروژه با چه مبلغی و چه بروندادهایی حمایت شود.
ایکنا ـ گفتید که افرادی مورد حمایت قرار می‌گیرند که دارای مدرک دکتری یا سطح چهار حوزه باشند، اما اگر کسی ایده‌ای داشته باشد و این مقاطع را طی نکرده باشد، چطور حمایت میشود؟
آنها می‌توانند همکار پروژه شوند.
ایکنا ـ همکار پروژه شدن ممکن است برای افرادی سخت و زمان‌بر باشد. اگر بیشتر به فکر و ایده بها دهیم تا مدرک شایسته‌تر نیست؟
می‌توانند اساتید خود را انتخاب کنند. من با شما موافق هستم، اما با مسئله‌ای برای اجرای این کار روبه‌رو هستیم. در کل این سال‌ها نزدیک به 10 تا 11 هزار پروژه مصوب شده که بخش زیادی از آنها با اعضای هیئت علمی بوده است، اما تعدادی از آنها پاسخگو نیستند و قرارداد بسته شده است و بخشی از مبلغ را دریافت کرده‌اند، اما پروژه را به نتیجه‌ای نرسانده‌‌اند. هنوز با پژوهشگری که می‌دانیم دانشگاهش کجاست، مسئله داریم که بیایید خاتمه کار را ثبت کنید یا تصفیه را انجام دهد یا کار را به نتیجه‌ای برساند. حال در نظر بگیرید که چطور می‌توانیم با فردی که نمی‌دانیم کیست و کجاست مواجه شویم. سرمایه هم سرمایه مردم است. یک نفر بگوید من پژوهشگرم قرارداد هم با او ببندیم، طبق قاعده هم برای شروع کار 20 درصد پرداخت کنیم و بعد اگر به او دسترسی پیدا نکنیم چه کار می‌توانیم انجام دهیم.
ایکنا ـ آیا می‌توان با سازوکارهایی این نقص را برطرف کرد، مثلاً با دریافت ضمانت‌هایی؟
بدتر میشود درست نیست، چرا که می‌گویند برای پژوهش، از ما ضمانت گرفتند. داستان‌هایی از این دست هم داریم. ما یک نهاد حامی هستیم، مثلاً برای شما به عنوان خبرنگار یک شغل تعریف شده است. کارت خبرنگاری و ساختاری دارید. می‌توانیم پژوهشگران را نیز دسته‌بندی کنیم، مثل پژوهشگر وزارت علوم و وزارت بهداشت. مثلاً فرد فارغ‌التحصیل، پژوهشگر سطح 1 نامیده شود. اگر این دسته‌بندی صورت گیرد و این افراد به عنوان پژوهشگر شناخته شوند، آن وقت می‌توانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. البته اینها بحث‌های زیرساختی است وگرنه صندوق تلاش می‌کند و وظیفه‌اش این است که از پژوهشگر حمایت کند، اما احراز اینکه واقعاً چه کسی پژوهشگر است، سخت است و اینکه واقعاً اینکه طرح‌ها را به سرانجام می‌رساند یا نه باز هم کار را سخت می‌کند.
به طور معمول، یک‌سوم پروژه‌هایمان تصویب میشود. فرض کنید یک هیئت علمی با آن سطح دانش، یک پروپوزال با آن کیفیت می‌نویسد، ولی در نهایت سی درصد پروژه‌ها تصویب میشود. حالا در نظر بگیرید پژوهشگری که در آن سطح هیئت علمی نیست و ساختار دانشگاهی ندارد، چقدر احتمال دارد که پروژه‌اش تأیید شود؟ هنوز فرهنگ علمی و شرایط آن برای اینکه این نقص رفع شود، فراهم نیست. اگر فراهم باشد، چرا این اتفاق نیفتد؟
ایکنا ـ تاکنون چه کارهایی انجام شده و چه حمایت‌هایی صورت گرفته است؟
در طول این سال‌ها در کارگروه معارف و علوم اسلامی، نزدیک 80 پروژه مورد حمایت قرار گرفته است که در بخش‌های مختلف با موضوعات مختلف بوده‌اند و خروجی آنها نیز معمولاً به صورت کتاب، مقاله یا رویداد بوده است. البته انیمیشن و نرم‌افزار نیز داشته‌ایم، ولی عموماً مقاله، کتاب، همایش و رخداد بوده است. ظرفیت این کارگروه بسیار بیشتر از این است. به غیر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های علوم اسلامی و علوم قرآنی، فارغ‌التحصیلان و مدرسان خوبی در حوزه‌های علمیه سراسر کشور داریم و اگر این افراد و اساتید پروژه‌هایشان را برای مجموعه صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور ارسال کنند، در اولین فرصت بررسی و ارزیابی و از آنها حمایت میشود و می‌تواند کمک کند تا پروژه‌های با کیفیتی را از طرح‌های ورودی‌مان داشته باشیم.
ایکنا ـ میزان حمایت چقدر است؟
برای حمایت از پروژه پسادکتری معمولاً سالانه 80 درصد حقوق یک استادیار دانشگاه تهران در نظر می‌گیرند. سقف طرح‌های تحقیقاتی دکتری نیز کمتر است و برای پروژه‌های تحقیقاتی نیز سقفی تعیین نشده است.
ایکنا ـ میزان حمایت‌ها در هر کارگروهی متفاوت است؟
تصمیمی است که کارگروه‌ها می‌گیرند، اما تقریباً اعدادش نزدیک به هم است. برای هر پژوهشی متناسب با نیاز فرد و توانی که صندوق دارد، حمایت صورت میگیرد.
ایکنا ـ حمایت‌های معنوی هم دارید، مثل اعطای مجوز؟
اگر درخواستی داشته باشند، به آنها اعطا میشود. همان قراردادی که با آنها بسته میشود در حکم مجوز است، مثلاً اگر می‌‌خواهند به کتابخانه‌ای بروند یا به یک سری اسناد و مدارک دسترسی داشته باشند.
ایکنا ـ قرآنیان در مورد طرح‌ها و ایده‌های نوآور خود چطور می‌توانند از حمایت‌ها برخوردار شوند؟
می‌توانند به پرتال صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور https://insf.org مراجعه کنند. در آنجا اطلاعات کامل در مورد کارگروه وجود دارد. سال گذشته اتفاق خوبی افتاد و همترازی اساتید و مدرسان حوزوی با اعضای هیئت علمی صورت گرفت که آیین‌نامه آن با عنوان «دستورنامه همترازی علمی محققان غیر هیئت علمی با صندوق» در سایت هست. مثلاً سطح چهار متناسب با دکتری در نظر گرفته شده و مدرس سطح چهار همانند استادیار و مدرس سطح دو، استادتمام است.
ایکنا ـ صندوق چه کارگروه‌هایی دارد؟
13 کارگروه فعال شامل ریاضی و فیزیک، طرح‌های بین‌الملل، علوم پزشکی، سلامت، محیط زیست و تغییرات اقلیم، مدیریت و علوم اقتصادی، معارف و علوم اسلامی، علوم انسانی، اجتماعی و مطالعات علم، میان‌گروهی، علوم پایه، علوم دامی دامپزشکی و شیلات، کشاورزی و منابع طبیعی، کرسی و گرنت و فنی و مهندسی.
ایکنا ـ نوع ارتباطتان با سایر نهادها چگونه است؟
با بسیاری از دانشگاه‌های علوم قرآنی و حوزه‌های علمیه همکاری و تفاهم‌نامه‌هایی داریم و هر زمان مجموعه‌های دانشگاهی و حوزوی بخواهند، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور می‌تواند برای ارائه آمار و معرفی صندوق و ارسال طرح‌ها در خدمت این افراد باشد.
ایکنا ـ تا اینجا با چه مشکلاتی مواجه بودید؟
چون از ابتدا سیستم ما به صورت برخط بوده مشکلات زیادی نداشته‌ام. شاید یکی از مشکلات این باشد که تصویب طرح‌ها زمان‌بر است، زیرا ما تصمیم‌گیرنده نیستیم و داوری‌هایمان و اعضایمان خارج از مجموعه هستند. تلاش می‌کنیم که زمان را به حداقل برسانیم، البته در صورتی که به کیفیت لطمه نزند.
ایکنا ـ میزان استقبال قرآنیان به بخش فناوری‌های فرهنگی و مذهبی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ چقدر برای دریافت حمایت از سوی این افراد مراجعه‌کننده دارید؟
علوم قرآنی‌ها و معارفی‌ها خیلی وارد این فضا نمی‌شوند، در حالی که این افراد به صورت شخصی در حال کار هستند، اما برای دریافت حمایت از نهادها نمی‌آیند. به تنهایی سختی کار را تحمل می‌کنند. شاید خیلی ما را نمی‌شناسند. خوب است که در قالب نشست‌هایی در مورد آسیب‌ها و راهکارهای این موضوع صحبت شود.
انتهای پیام
