از تغییر رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه تا لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های مربوط به حجاب
«حجت‌الاسلام عسکر دیرباز سرپرست موسسه حکمت و فلسفه شد» و «برنامه‌ریزی‌های مربوط به «حجاب» نیازمند تجدیدنظر است» از عناوین مهم سرویس معارف خبرگزاری ایکنا در هفته گذشته هستند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی را منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.
پیامبر(ص) فضیلتی داشت که بالاتر از سجود ملائکه به آدم بود
آیت‌الله علی‌اکبر سیفی مازندرانی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم:
شخصی یهودی به امیرالمومنین(ع) عرض کرد حضرت آدم که شما قبول دارید پیامبر بوده است، فضیلتش معلوم است، چون خداوند ملائکه را برای آدم به سجده واداشت ولی آیا چنین فضیلت و اکرامی برای رسول شما هم بوده است؟ علی(ع) فرمود: برای پیامبر ما هم چنین فضیلت بوده است. ملائکه برای آدم سجده کردند ولی سجود ملائکه، سجود طاعت محض نبوده است به این معنا که بخواهند خود خدا را عبادت کنند، بلکه آنها به خود آدم سجده کردند ولی به فضیلت آدم اعتراف کردند، اما به پیامبر چیزی داده شد که افضل از این است و آن اینکه خداوند و تمام ملائکه بر پیامبر(ص) صلوات فرستادند و به مومنین هم امر شده است که بر پیامبر(ص) صلوات بفرستید. نتیجه اینکه صلواتی که خدا و ملائکه در عالم جبروت بر پیامبر(ص) فرستادند، یک فضیلتی برتر از فضیلت سجده کردن به حضرت آدم بوده است.
سکوت برخی خواص در مسائل اخیر کتمان حق بود
آیت‌الله محسن فقیهی، استاد حوزه علمیه:
سکوت کردن هم خودش نوعی کتمان حق است. این اشکال در حوادث اخیر به برخی خواص وجود داشت؛ کسانی که برای فوت یک دختر ابراز ناراحتی کردند که درست هم هست، ولی وقتی چند نفر بسیجی و افراد نیروی انتظامی و تامین امنیت کشور شهید شدند، مساجد را آتش زدند و قرآن را سوزاندند و به پرچم کشور اهانت شد هیچ موضعی نگرفتند و دلسوزی نکردند. اینها که دل‌رحم هستند و برای فوت یک نفر ناراحت می‌شوند، چرا قرآن‌سوزی را محکوم نکردند؛ چرا وقتی بسیجیان کشته شدند اعتراضی صورت نگرفت.
این را بدانید که کتمان حق خیلی گناه بزرگی است، ولی اظهار حق هم کار هر کسی نیست و آسان هم نیست، گفتن این حرف آسان است، ولی عمل به آن دشوار است؛ در آیات قبل سخن از استعانت از صبر و نماز بود و کسانی می‌توانند اظهار حق کنند و پای سختیهایش بایستند که اهل صبر و نماز باشند؛ کسانی که بتوانند در برابر جوسازی در واقعیت و فضای مجازی و اخبار داخل و خارج بایستند و از حق دفاع کنند. اظهار حق ملامت و سرزنش و مشکلات و دشواری‌های زیاد در پی دارد و مصیبت‌هایی از سوی برخی افراد برای شما ایجاد می‌شود، ولی وظیفه شما اظهار حق و تحمل سختی‌های آن است. به خصوص در اوضاع و احوال امروز کشور این مسئله بیش از پیش باید مورد توجه قرار بگیرد.
دریچه عرفان وجودی تفسیر جدیدی از آیات و روایات به ما می‌دهد
علیرضا قائمی‌نیا، استاد حوزه و دانشگاه:
عرفان با ساحت حیات معنوی انسان سر و کار دارد، مثلاً در اینکه انسان چگونه زندگی معنوی داشته باشد؛ این زندگی معنوی دو دسته فرمول برای خود دارد که یک دسته فرمول‌های متافیزیکی است که در عرفان نظری هم داریم. فرمول‌های وجودی از جهت‌یافتگی‌های وجودی انسان بحث می‌کند، بنابراین عرفان وجودی از عرفان متافیزیکی متفاوت است. دو نوع متافیزیک داریم؛ یکی متافیزیک عالم هفتم که از ساحت زندگی انسان دور است و نوع دیگر، متافیزیکی که خودش را به ساحت زندگی نزدیک کرده و عرفان نظری یک ساحت متافیزیکی واقعاً بعید است و حتی برخی عرفای ما عرفان وجودی داشتند؛ مثلاً مرحوم میرزا جواد آقای ملکی، عارف وجودی است و در چارچوب فرمول‌های عرفان متافیزیکی پیش نمی‌رود.
تلاش شهید مصطفی خمینی برای اثبات ولایت فقیه در قرآن
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم کریمی، مترجم کتاب «ولایت فقیه و حکمرانی»:
شهید مصطفی خمینی، از اولین فقهایی هستند که به آیات قرآن استناد می‌کنند. ایشان در این رابطه به پنج آیه قرآن استدلال می‌کند. حاج‌آقا مصطفی خمینی در استدلال مستقل به آیات قرآن در موضوع ولایت فقیه خط‌شکنی کردند. بعد بیست و دو روایت را مطرح می‌کنند که خود این هم از امتیازات رساله ایشان است. در جهت اول هم در استدلال به آیات پیشگام شدند و هم در استدلال به روایات و بررسی سند و دلالت آنها نوآوری داشتند. در جهت دوم به اجماعات پرداختند و پیشینه بحث ولایت فقیه را در تراث شیعه مرور کردند. در جهت سوم به منابع مالی حکومت اسلامی پرداختند. در جهت چهارم اقسام ولایت اعتباری را مطرح کردند. در جهت پنجم ارزیابی علمی و سندی و دلالی روایاتی که به اختصاص بیعت و حکومت به ائمه دلالت دارند را انجام دادند که می‌گویند تشکیل حکومت در عصر غیبت ممنوع است. توجه به این روایات به صورت مستقل از نوآوری‌های ایشان است و در آثار قبل از ایشان کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
نخبگان در علوم روز عقب بیفتند کشور هم عقب می‌افتد
آیت‌الله محمد سند، مرجع تقلید مقیم نجف:
معتقد نیستم که کینه عمومی نسبت به غرب شکل بگیرد، اما باید همه جنبه‌های غرب را بشناسیم. همچنین، باید بنیه علمی حوزه‌ها قوی باشد تا بتوانیم برای جنبه‌های جدید زندگی بشر دستورالعمل‌های لازم را ارائه دهیم و با تکنولوژی‌ها و فرهنگ روز آشنا باشیم. ایران در زمینه‌های مختلف تکنولوژی و اتمی پیشرفت‌های زیادی داشته است، اما نباید ضعف‌ها را هم انکار کنیم. وقتی نخبگان ما در برخی علوم عقب هستند، طبیعتاً کشور هم عقب می‌افتد. این کارها فقط با دعا و نیایش محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند دانش است و باید نخبگان ما به‌روز باشند تا بتوانند قوای مجریه و قضاییه را به خوبی اداره کنند. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «کلکمْ راعٍ وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ»؛ همه شما مسئوليد و همه شما نسبت به زير دستان بازخواست مى‌شويد. بنابراین پیامبر فقط بر نقش سیاستمداران در جامعه تأکید نکرده‌اند، بلکه همه در این زمینه مسئولیت داریم و اگر به مسئولیت‌ها عمل کنیم، خدای متعال هم به ما کمک خواهد کرد.
برنامه‌ریزی‌های مربوط به «حجاب» نیازمند تجدیدنظر است
نیره قوی، سرپرست پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی:
عفاف، زن و مرد نمی‌شناسد و این عفاف، رعایت در گفت‌وگو، بیان، فکر، حرکات، رفتار، قلب، اندیشه و باور را نیز شامل می‌شود. بنابراین در برنامه‌ریزی‌ها باید برای این دو مخاطب یعنی هم زن و هم مرد برنامه‌ریزی شده و نیازمند تجدید نظر در این مورد هستیم. نمی‌‌توانیم انکار کنیم انقلاب اسلامی باعث شد بسیاری از خانم‌های با شخصیت و با ظرفیت ما، خودشان پذیرای رعایت کردن و پایبندی به عفاف و حجاب شوند. منظور از جامعه‌پذیری، ارتقا دادن و تسهیل‌گری کردن برای پذیرش ظرفیت، برای انسان‌های با شخصیتی است که می‌خواهند در جامعه با ارزش‌ها و نمادهای اصلی آن جامعه هم نوا شوند. این جامعه‌پذیری خود را در قالب قانون نشان داد و در اصل چهارم قانون اسلامی اشاره شده که همه قوانین و مقررات و اقدامات نهادهای مختلف باید اسلامی باشند.
حجت‌الاسلام عسکر دیرباز سرپرست موسسه حکمت و فلسفه شد
حجت‌الاسلام عسکر دیرباز، استاد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم، از سوی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به سرپرستی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منصوب شد.
در حکم سرپرستی دیرباز چنین می‌خوانیم: نظر به مراتب تعهد، تخصص، و تجارب ارزشمند جنابعالی به موجب این حکم به سمت «سرپرست موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران» منصوب می‌شوید.
انتظار می‌رود با پیروی از آموزه‌های اسلامی، مبانی علمی، و روحیه انقلابی و راهبردهای اساسی دولت مردمی، و جلب همکاری استادان، پژوهشگران، کارکنان (یاوران علمی)، و دانشجویان آن موسسه، نقشی شایسته در تحقق اهداف نظام علم و فناوری به ویژه ارتقای بنیان‌های نظری و عملی حکمت و فلسفه ایران ایفا نمایید. امید است با توکل به خداوند متعال، ماموریت و وظایف آن موسسه حکمت‌بنیان را در مسیر تحقق اهداف متعالی، اسناد بالادستی نظام مقدس جمهوری اسلامی به ویژه عملیاتی‌سازی راهبردهای طرح شده در "بنیانیه گام دوم انقلاب اسلامی" و "سند دانشگاه اسلامی" با رویکری تحول‌گرایانه و مسئله‌محور در راستای تحقق «تمدن نوین اسلامی» به انجام رسانید. توفیق روزافزون جنابعالی را در پیشبرد اهداف متعالی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و منویات رهبر حکیم انقلاب اسلامی، حضرت الله خامنه‌ای (مدظله العالی)، از درگاه پروردگار متعال خواستارم.
لازم به ذکر است پیش از این حجت‌الاسلام احمدحسین شریفی ریاست این موسسه را بر عهده داست که وی به عنوان رئیس دانشگاه قم منصوب شد.
انتهای پیام
