مَجازهای غیر مُجاز

جدا از نسل جدید كه چشم به دنیا باز نكرده انواع و اقسام ابزارهای دیجیتال دم دستش بوده، امروزه كمتر كسی است كه حداقل چند دقیقه‌ای را در فضای مجازی سپری نكند و به دلمشغولی‌هایی كه در این فضا دارد، نپردازد. در این میان موارد مرتبط با فرهنگ و هنر به دلیل ماهیت جذابی كه دارند در جست‌وجوی اغلب مردم دیده می‌شوند.

متأسفانه بروز و ظهور تكنولوژی رسانه‌ای در كشور ما آن‌قدر سرعت بالا و پیامدهای مسلسل‌وار سریعتری را داشته كه فرهنگ استفاده از محتوا همیشه عقبتر از نیاز به استعمال آن پدیده وارداتی را داشته و همین موضوع منجر به عقبتر ماندن قوانین لازم در این حوزه‌ها را به دنبال داشته است.

با وجود ادعای اغلب ایرانیان در قبال تدین و توجه به حلال و حرام كه از ملزومات مسلمانی است و در دین اسلام بسیار به آن توجه شده است، به دلیل فقدان فرهنگسازی در زمینه فضای مجازی و ماهیت آن، بسیاری نه‌تنها استفاده رایگان از هر تولیدی را كه به صورت مجازی در دسترس است - از اشعار و ایده و خلاقیت‌های شخصی گرفته تا کتاب و فیلم و طرح و ...- حق خود می‌دانند كه بهره‌وری و بازنشر آن را برای جذابیت صفحات شخصی خود خالی از اشكال شرعی، قانونی و حتی عرفی محسوب می‌کنند. این در حالی است كه تولیدات فرهنگی نظیر کتاب‌های الكترونیكی، بازی، انیمیشن، فیلم و نظایر اینها همه هزینه‌بر هستند و این‌طور نیست كه به دلیل ماهیت مجازی همین‌طوری از غیب فراهم آمده باشند.

قوانین مالكیت مادی و معنوی اگرچه در كشور ما وجود دارند اما متأسفانه به دلیل اینكه به‌روز نبوده و اغلب خیلی دیر وضع می‌شوند جا نمی‌افتند و صاحبان تولیدات هنری نیز آن‌قدر با استفاده غیرمجاز روبه‌رو می‌شوند كه عطای شكایت را به لقایش می‌بخشند چراکه جدا از اتلاف وقت چندماهه و درگیری ذهنی با موضوع، سر آخر اگر هم پیروز شوند مبلغ ناچیزی عایدشان می‌شود كه از مجموع ایاب و ذهاب پیگیری كمتر است!

مشكل اصلی اینجاست كه برای مردم جا نیفتاده است كه تولیدات فرهنگی و هنری نیز نظیر همه ملزومات زندگی هستند كه هزینه پای آنها رفته و برای تهیه آن پول می‌دهند و این قصور از نهادهای فرهنگسازی است كه جای توجه به این موضوع فقط در فكر تبلیغ خود از ابزارهای نوین رسانه بوده و متأسفانه هنوز هستند.

هرچند كه ترك عادت موجب مرض است اما باید زودتر فكری به حال این موضوع كرد وگرنه دیری نمی‌پاید كه صاحبان آثار یا به شغل دیگری روی می‌آورند یا به كشوری كه قوانین مدون و شفافی در این زمینه دارد مهاجرت می‌کنند كه در هر دو صورت این كشور تشنه ما برای تولیدات مختلف فرهنگی است كه ضرر می‌کند و مردم و به‌ویژه نسل جدید برای دستیابی به علایق خود بیشتر به دامان تولیدات خارجی پناه می‌برند.

عباس کریمی عباسی