تبیین روش‌های قرآنی هدایت جامعه/ مباحث امروز دعوای «عنب و انگور» است
گروه سیاسی: عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روش‌های قرآنی هدایت جامعه، مباحث مطرح شده در محافل مختلف درباره رساندن مردم به بهشت را دعوای «عنب و انگور» نامید که در بسیاری از مواقع حرف مشترک است.
آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به تبیین وظایف دولت‌ها به ویژه دولت‌های اسلامی در اقامه دین پرداخت و گفت: این مسئله بسیار زیبا و خوب است که شامل مباحث زیادی می‌شود اما متأسفانه برخی از مسائل ارزشمند و زیبا سیاسی می‌شود که وقتی سیاسی شد خراب می‌شود و بهتر است که انسان به آن ورود پیدا نکند.
وی با اشاره به عبارت «دیانت ما عین سیاست ماست» گفت: آنچه اسلام از آن به عنوان سیاست یاد می‌کند، مدیریت بشریت به معنای برنامه‌ریزی برای اصلاح امور بشر در مسیر صحیح است تا در دنیا و آخرت سعادتمند شود؛ وقتی می‌گوییم دین از سیاست جدا نیست منظور از سیاست، سیاستی که امروزه در میان برخی گروه‌ها معمول شده، نیست؛ وقتی دین با چنین سیاست‌هایی آمیخته می‌شود، حقیقت مسائل از بین رفته، منحرف شده و می‌گندد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: ما با دو مسئله مواجه هستیم که متأسفانه از یکدیگر جدا نشده‌اند، برای همین به جان هم می‌افتیم و یکدیگر را متهم می‌کنیم؛ یکی حرفی می‌زند، آن دیگری حرف دیگری می‌زند؛ یکی عنب می‌گوید و آن دیگری انگور، هر دو هم یک حرف را می‌زنند.
وی افزود: یک مسئله این است که وظیفه یک حکومت دینی در قبال مردم چیست و مسئله دیگر این است که با چه روشی باید به این وظیفه عمل کرد؛ این دو، مسائل متفاوتی است که با یکدیگر خلط شده است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی با بیان اینکه اقامه دین یکی از وظایف حکومت و دولت اسلامی در جامعه است، گفت: از دیگر وظایف دولت اسلامی تلاش برای راحتی، معیشت و امنیت مردم، رضایت بندگان خدا و رعایت حقوق مردم و اقامه عدالت و ایجاد انسجام ملی در جامعه است.
وی افزود: اقامه عدالت از مهمترین وظایف حکومت دینی است؛ اگر عدالت در جامعه باشد این بگومگوها ایجاد نمی‌شود و تریبون‌ها آلوده نخواهد شد و همدیگر را خرد نمی‌کنیم و به هم تهمت نمی‌زنیم و همدیگر را هتک نمی‌کنیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری در مورد روش اقامه دین در جامعه توسط حکومت و دولت اسلامی گفت: آیا با روش زور، داد و بیداد، تهدید و پرخاش و خشونت و تازیانه می‌توان دین را در جامعه اقامه کرد یا با روش ملایمت و نصیحت و فرهنگ و تربیت و اخت شدن و رفیق شدن با مردم و حاکمیت در درون دل اکثریت مردم؟
وی تأکید کرد: حکومت و دولت اسلامی باید به‌گونه‌ای عمل کند که مردم دین‌دار شوند و دین را در جامعه نهادینه، مطلوب و محبوب دل‌ها کنند و اسلام را به جهانیان آنطور که هست نشان دهند تا آنها نیز مجدوب احکام و آموزه‌های اسلام شوند.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی با بیان اینکه وظایف حکومت در قبال دین مشخص است و جای بحث ندارد، گفت: روش اقامه دین در جامعه را با اصل موضوع خلط کردیم و دعوای «عنب و انگور» می‌کنیم؛ یکی می‌گوید نباید مردم را با زور به بهشت برد، آن دیگری می‌گوید حکومت باید از دین در جامعه حمایت کند؛ هر دو هم یک حرف می‌زنند اما روش را باید از اصل موضوع خارج کنیم.
وی به روش‌های قرآنی هدایت مردم به بهشت پرداخت و گفت: روش قرآن برای هدایت انسان‌ها تذکر و هدایت است؛ پیامبران نیز آمدند تا مردم را هدایت کنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به آیاتی از سوره مبارکه «غاشیه» اظهار کرد: در آیات 21 و 22 این سوره خطاب به پیامبر آمده است «تذکر ده که تو تنها تذکردهندهاى؛ بر آنان تسلطى ندارى»؛ یعنی پیامبر آمده است تا مردم را هدایت کند و راه‌های بد و خوب را به مردم نشان دهد و نیامده بر مردم مسلط شود و خشونت به خرج دهد.
وی ادامه داد: جنگ و جهاد برای کفاری است که مزاحم مسلمانان می‌شدند اما در میان مسلمانان و مؤمنان نمی‌توان چنین برخوردی داشت.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی با تأکید بر اینکه پیامبر «مُصَیْطِر» نبود، گفت: اینگونه نبود که دین را به زور گسترش داد چرا که دین اعتقادی و اخلاصی است؛ مادامی که انسان معتدل نباشد و اخلاص نداشته باشد، بهشت نمی‌رود؛ اگر فردی با زور نماز بخواند به بهشت نمی‌رود برای اینکه رفتارش اخلاصی و ایمانی نیست. ایمان باید به وجود بیاید و این امر با محبت و تربیت و دلسوزی و نوازش صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه قرآن علاوه بر بیان احکام، روش‌ها را نیز مطرح کرده است، گفت: ما از روش‌ها غفلت کرده‌ایم و فقط می‌خواهیم حرف خود را با منطق خود اعمال کنیم؛ حرف حق و حرف دینی و اسلامی زدن کافی نیست، بلکه باید حرف حق را در لباس زیبا و با زبان نرم و زیبا و جذاب ارائه کرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: مسئله جذب کردن و اصلاح کردن راه دارد و با زور نمی‌شود؛ البته بعضی مواقع زور و مجازات لازم است و باید باشد چرا که عقلی و منطقی و شرعی است؛ اما مجازات و زور در حداقل ضرورت و اصلی ثانوی است؛ اصل اولیه محبت و حرمت و دلسوزی و برادری و باهم بودن است؛ ما اصول را جابجا کردیم و اول را به آخر برده‌ایم و آخر را به اول آورده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: جمله‌ای در قرآن وجود دارد که فهم آن برای همه آسان است؛ «وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا» یعنی با مردم به نیکی سخن بگویید؛ سخن گفتن عمل و حکم است و به نیکی سخن گفتن روش آن است؛ این عبارت هم اصل حکم را و هم روش حکم را بیان می‌کند.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی تصریح کرد: اگر روش زیبا نباشد برای دین مضر است و فساد می‌آورد؛ حتی اگر یک اثر مثبت داشته باشد، صد ضرر به همراه خواهد داشت.
وی با اشاره به داستان حضرت موسی(ع) و فرعون گفت: وقتی فرعون طغیان می‌کند، خداوند به حضرت موسی(ع) و حضرت هارون(ع) دستور می‌دهد که به سراغ فرعون بروند و با آرامش و به نرمی با او سخن بگویند، چون در این صورت است که شاید اثر بگذارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با طرح این سؤال که چه کنیم که مردم از دین خسته و ملول نشوند، اظهار کرد: رسول خدا(ص) در روایات بحث تعلیم و تربیت را مطرح می‌کنند و می‌فرمایند معلم و مؤدب باشید و در تربیت مردم خشن رفتار نکنید. بنابراین این مسئله بیان صریح پیامبر است و «تعند» در تربیت، هدایت و تعلیم ممنوع است و قباحت دارد.
وی همچنین اظهار کرد: ممکن است فردی سخنی بگوید که معانی مختلفی داشته باشد وظیفه ما این است که حرفش را به صحت حمل کنیم؛ این یک اصل عقلی، شرعی، فقهی و اصولی است؛ مادامی عمل کسی محمل خیری داشته باشد، نباید آن را به محمل فساد حمل کرد؛ در این صورت جامعه به سمت فساد می‌رود.
