حوزویان و دانشگاهیان به گفتمان‌سازی پرداخت مالیات‌ کمک کنند

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار هادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور و مدیران کل دارایی و مالیاتی استان قم که در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد، گفت: چند نکته را از باب تأکید عرض می‌کنم؛ اولین نکته این که گفتمان مالیات‌پردازی آن طور که باید و شاید هنوز در کشور ما جا نیفتاده، یعنی برداشت من این است که هنوز نگاه یک بخشی از مردم به پرداخت مالیات همان نگاهی است که قبل انقلاب بوده، به‌طوری که گاهی بعضی از متدیّنین می‌پرسند ما می‌توانیم مالیات ندهیم؟ آیا پرداخت مالیات واجب است یا نه؟ 

وی با اشاره به اینکه زندگی در این دوران بدون پرداخت مالیات غیر منطقی است افزود: قطع نظر از این پاسخ که این نظام یک نظام اسلامی است و شرعاً تبعیت از قوانینش بر همگان لازم است،  ولی باز یک فرهنگ گفتمانی فراتر از این لازم است تا مردم باور کنند زندگی در این عصر و دوران بدون پرداخت مالیات غیر منطقی است و اصولاً فرار از مالیات یک امر زشت و از نظر فقهی ضمان‌آور است. 

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: آن فردی که از پرداخت مالیات فرار می‌کند به خیالش کار درستی می‌کند در حالی که به حسب مبانی فقهی نسبت به همه مردم ضامن است. یک وقت انسان نسبت به یک نفر ضامن است از او پولی گرفته و پرداخت نکرده آخرالامر می‌رود از او حلالیت می‌طلبد و اگر مُرده باشد سراغ ورثه‌اش می‌رود، ولی وقتی آدم ضامن حق همه مردم شود چطور می‌تواند ذمه خودش را از این اشتغال ذمه و ضمان عمومی خلاص کند؟ یک بعد از ابعاد فرار مالیاتی تضییع حق عموم و جامعه است.

وی با بیان اینکه برای تثبیت گفتمان مالیاتی حوزویان و دانشگاهیان مسئول هستند، ابراز کرد: هم حوزه‌ها موظفند تا مبانی فقهی و دینی‌ آن را مطرح کنند و هم دانشگاهیان باید مبانی علمی‌اش را بیان نمایند، ولی باز هم کافی نیست، این گفتمان وقتی جامع و کامل خواهد شد که ما به این هدف برسیم که عموم مردم از آن ضعیف‌ترین حقوق بگیر دولت که از حقوقش مالیات کسر می کنند تا قوی‌ترین افرادی که در مسائل اقتصادی نقش دارند باور کنند که باید مالیات بپردازند و این مالیات در رشد اقتصادی کشور مؤثر است. 

آیت‌الله فاضل لنکرانی اظهار کرد: من تا کنون خبر نداشتم اداره مالیات به شهرداری هم پول می‌دهد، حدس ما این بود که درآمد شهرداری از طریق دریافت همین عوارض و پروانه‌های ساختمانی و جریمه‌هایی است که از مردم می‌گیرد. وقتی بدانیم مالیات‌هایی که پرداخت می‌کنیم در  جهت عمران و آبادانی شهر و استان ما هزینه می‌شود رغبت و انگیزه‌مان را بیشتر می‌کند.

استاد حوزه با بیان اینکه یکی از نکات مهم این است که من در درجه اول حساب نکنم از این مالیاتی که می‌دهم چه عاید شخص من می‌شود، گفت: در درجه اول باید ببینم چه عاید مردم و شهر من می‌شود؟ با این مالیات‌ها بیمارستان‌ها، پل‌ها، بزرگراه‌ها، پارک‌ها و مدارس درست می‌شوند و از منافع اینها من نیز بهره‌مند می‌شوم.

رئیس فقهی ائمه اطهار(ع) بیان کرد: واقعاً مردم این انتظار را دارند و انتظار درستی هم هست که می‌خواهند ببینند مالیاتی که می‌پردازند چگونه هزینه می‌شود. اگر این ذهنیت باشد که با این مالیات فقط حقوق کارمندان دولت را می‌دهند، طبیعتاً می‌پرسند پس پول نفت کجا می‌رود؟ و این سؤال بی‌جواب باقی می‌ماند. همه این سؤال‌ها را با شفاف‌سازی هزینه‌ها  می‌توانید پاسخ دهید.

تبیین جایگاه مالیات

وی جهاد تبیین در نظام اقتصاد اسلامی را تبیین جایگاه مالیات و شفافیت در هزینه کرد آن دانست و افزود: این یک نکته که گفتمان‌سازی و تبیین حقیقت مالیات امری لازم است که شاید مشمول کلمه تبیین در فرمایش رهبری معظم هم بشود. بالاخره یک بعد جهاد تبیین در نظام اقتصاد اسلامی همین تبیین جایگاه مالیات و شفافیت در هزینه کرد آن است.

آیت‌الله فاضل لنکرانی اظهار کرد: گاهی برخی از متدینین می‌گویند اگر خمس واجب است چرا مالیات؟ اگر مالیات باید بدهیم پس خمس برای چیست؟‌ البته تبیین این مطالب و تفکیک جایگاه هر کدام یک مقدارش به عهده حوزه‌ها و فقهاست و توضیح در مورد درآمدهای مالیاتی و هزینه کرد ومصارف آن بر عهده شماست. به نظرم مهم‌ترین نکته همین است و اگر بخواهید در این مسؤلیت خود موفق شوید روی این موضوع خیلی کار کنید.

وی در ادامه بر انجام دقیق محاسبات مالیالتی تأکید کرد و گفت: نکته دوم، این روش چانه‌زنی است که فرمودید با استفاده از ابزارهای هوشمند بر داده‌ها و تراکنش‌ها این روش تغییر می‌کند، ولی خواهش می‌کنم این کار با دقت انجام شود، درست است که ابزار هوشمند آمار تراکنش‌ها را می‌دهد اما چگونگی آن را نمی‌گوید. مثلاً افرادی هستند که خیّرین به حسابشان پول واریز می‌کنند و او آن مبالغ را به تدریج یا یک مرتبه صرف موارد خیر می‌کند، این هم یک نوع تراکنش است ولی باید برای این تراکنش مالی با تراکنش‌های تجاری و خدماتی که برای کسب سود و درآمد انجام می‌گیرد تفاوت قائل شد و معیارها و ضابطه‌هایی برای آن تعیین کرد.

تفکیک تراکنش‌های تجاری از غیرتجاری

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ضمن تأکید بر تفکیک حساب‌های شخصی و خیرین از تراکنش‌های تجاری و خدماتی در امور مالیاتی، ابراز کرد: الآن یکی از مشکلات خیرین همین است و حتماً به شما هم مراجعه کرده‌اند، می‌گویند من مورد اعتماد مردم هستم و مردم به من ده میلیارد، 20 میلیارد به حسابم واریز می‌کنند و من هم آن را صرف فقرا می‌کنم همه مدارکش هم موجود است. اما الآن مشکل مالیاتی پیدا کردم و اداره مالیات می‌گوید به ما ارتباطی ندارد به حساب تو این مقدار وارد و خارج شده، اینجا یک مدیریت قوی مخصوصاً در این دولت مردمی لازم است که این موارد را از هم تفکیک کند. به مجرد اینکه بگوئیم ابزار محاسباتی را هوشمند کرده‌ایم کفایت نمی‌کند. این هوشمندی بر اساس داده‌هاست و کسی هم نمی‌تواند آن را انکار یا کم و زیاد کند ولی در کیفیتش باید دقت شود.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با انتقاد از اخذ مالیات از افرادی که حقوق و درآمد کمی دارند، گفت: در همین برنامه‌نویسی هوشمند الآن شما از کارمندان دولت مالیات می‌گیرید، سؤال این است که چرا باید گرفته شود؟ فرض کنید یک کارمندی که تمام حقوقش به ده میلیون تومان نمی‌رسد و  زیر خط فقر است، یادم هست سال‌های گذشته از خط فقر به پائین مالیات نمی‌گرفتید.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار کرد: درست است که قانون را مجلس تصویب می‌کند و شما مجری هستید ولی می‌توانید مطلب را منتقل کنید. شما با کمیسیون‌های مجلس ارتباط دارید آنها هم بر اساس پیشنهادهای شما قانون را تصویب می‌کنند. امروز چنانچه دو نفر بخواهند در ماه با ده میلیون زندگی کنند در عسر و حرج هستند، سعی کنید یک مقدار کار را برای مردم کم درآمد تسهیل کنید. وضعیت اقتصاد کشور چنین است که از یک سو به خاطر عوامل مختلف تورم بالا می‌رود و مشکلات مردم ضعیف زیاد می‌شود از سوی دیگر افرادی از خواب برمی‌خیزند و ثروتشان ده برابر شده است.

آیت‌الله فاضل لنکرانی ادامه داد: امیدواریم خداوند کمک کند قوانینی وضع شود که هم علمی باشد و هم دینی و در بهبود وضع اقتصاد مردم نیز مؤثر باشد. چون اساس مالیات بر این است که به نحو مطلوبی امور اقتصادی را، تنظیم کند تا مردم واقعاً فکرشان را به سمت تولید بیشتر ببرند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم افزود: فرض کنید مالیات فعالیت‌های تولیدی را کم و مالیات امور تجاری و غیر تولیدی بیشتر باشد؛ باید قوانین مالیاتی مردم را به سمت فعال شدن سوق بدهد نه اینکه بگویند سرمایه‌مان را کجا به کار گیریم که مالیات ندهیم، این طرز فکر غلط است! باید بگویند کجا کار کنیم که برای تولید و اقتصاد کشور مفید باشد و سود خوبی نیز بدست آوریم در ضمن مالیات هم بدهیم، اینکه الان عده‌ای می‌گویند پولم را در حساب سپرده می‌گذارم و بدون پرداخت مالیات سودی هم به من می‌دهند خودش موجب بحران شده است. اینطور که من در مطالعاتم دیدم از زمانی که در کشور ما بانکها زیاد شد روند تولید و راندمان آن کم و در موارد بسیاری متوقف گردید.

کم‌کاری برخی مسئولان

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ابراز کرد: یکی از اشکالات ما به مسئولین از ابتدا این بوده، هر مسئولی که آمده پای قوانینی نشسته که بیست سی سال در کشور جاری بوده و با مضرات و مشکلات آن هم آشنا بوده ولی متاسفانه برای تغییر آن اقدام ننموده و گفته من چهار سال مسئول هستم خودشان می‌دانند هر کاری می‌خواهند بکنند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه مسئول اجراییِ متدینِ دلسوزِ انقلابی کسی است که وقتی دید جایی از قانون مشکل دارد برای رفع آن اقدام کند، افزود: درست است شما مجری هستید ولی باید به قانونگذار مشکلات را بگوئید، همانطور که در حوزه فتوا چنین است، یعنی یک فقیهی که فتوا می‌دهد اگر متدینی دید این فتوا اثر بدی در جامعه می‌گذارد باید آن را منتقل کند تا آن فقیه برای حل مشکل چاره‌اندیشی کند. شما هم باید اثرات سوء قوانین یا قوانینی را که دست و پا گیر هستند یا مانع  تولید می‌شوند را به قانونگذار منتقل کرده و برای حل آن راهکار دهید.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: همین موضوع تفکیک از همه چیز مهم‌تر است. کارگروهی در هر استان تشکیل دهید، مخصوصاً در استان قم که مؤسسات خیریه‌ و قرض‌الحسنه‌ زیاد است ا این مجموعه‌ها را بررسی کنند، از جاهایی که نیاز به قانون دارد این است که اگر یک مجموعه‌ای از این عناوین سوء استفاده کرد و حقوق بیت‌المال را از بین برد با  برخورد شدید مواجه شود و مدّ نظرتان نیز باشد که از افراد ضعیف مالیات اخذ نشود.

خاطر‌ای از آیت‌الله العظمی فاضل درباره مالیات

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار کرد: در زمان حیات مرحوم والد ما یک لحاف دوز نزدیک دفتر بود یک روز آمد و گفت از اداره مالیات قم برای من یک میلیون مالیات بریده‌اند که من تا این زمان یک میلیون به دستم نرسیده است. آقا مسئول مالیات را خواستند و فرمودند مالیات گرفتن از این افراد ضعیف که هنر نیست، برو از آن کسی که میلیاردها درآمد کسب می‌کند مالیات بگیر. مسئول مالیات که انسان متدینی بود گفت چه کنم قانون گرفتارم کرده ولی اجازه بدهید مالیات آن آقا را خودم بدهم.

آیت‌الله فاضل لنکرانی در پایان سخنانش گفت: مردم باید بدانند که در کشور دولت سراغ مستضعفین و ضعفا نمی‌رود، بالأخره یکی از نقاط افتراق ما نسبت به قبل از انقلاب باید این باشد که سراغ افراد متمول بروند که از قدرت اقتصادی برخوردارند و به افراد ضعیف کار نداشته باشند و بگذارند زندگی‌شان را بکنند.