یاکو هامین آنتیلا؛ از ترجمه فنلاندی قرآن تا گیلگمش و شاهنامه
یاکو هامین آنتیلا، ایران‌شناس و مترجم قرآن به زبان فنلاندی یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران مطالعات اسلامی در اروپا و جهان بود که اواخر آذرماه سال جاری درگذشت.
به گزارش ایکنا به نقل از فنلاند بالعربی، یاکو هامین آنتیلا، مترجم قرآن به زبان فنلاندی و یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران مطالعات اسلامی در اروپا و جهان و ایران‌شناس پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری در سن شصت سالگی درگذشت.
آنتیلا در 18 دسامبر 2023 برابر با 27 آذر درگذشت اما خبر فوت او هفته نخست ماه ژانویه 2024 اعلام شد. این پژوهشگر فنلاندی علاوه بر ترجمه آثار عربی و اسلامی و پژوهش در این حوزه، به عنوان استاد فرهنگ و مطالعات اسلامی در دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند نیز فعالیت می‌کرد.
آنتیلا یک چهره رسانه‌ای بود و در برنامه‌های مختلف تلویزیونی حاضر می‌شد و درباره فرهنگ اسلامی سخنرانی می‌کرد.
نگاهی به کارنامه علمی یاکو هامین آنتیلا
یاکو هامین آنتیلا 26 فوریه 1963 در شهر اولو به دنیا آمد. او اوایل دهه 1990 به عنوان محقق در آکادمی فنلاند مشغول به کار شد و پس از اخذ مدرک دکترا در سال 1994 به عنوان استاد زبان و ادبیات عربی در دانشگاه هلسینکی مشغول به کار شد سپس برای کار به اسکاتلند نقل مکان کرد و به عنوان استاد در دانشگاه ادینبورگ به فعالیت پرداخت و رئیس بخش عرب‌شناسی و مطالعات اسلامی اتحادیه اروپا نیز بود.
یاکو هامین آنتیلا و نخستین ترجمه فنلاندی از متن عربی قرآن
یاکو هامین آنتیلا همچنین نخستین ترجمه قرآن کریم از عربی به فنلاندی را سال 1995 م و حماسه منظوم گیلگمش را در سال 2000 م که قدمت آن به تمدن سومری در بین‌النهرین بازمی‌گردد، نیز به این زبان ترجمه کرد.
آنتیلا برنده جایزه فرهنگی معتبر «آینو لینو» در فنلاند و همچنین برنده جوایز متعدد دیگری در زمینه خلاقیت و تنوع فرهنگی بود. علاوه بر ترجمه قرآن و حماسه گیلگمش، آثار دیگری از جمله ابن‌سینا و غزالی؛ دو فیلسوف، اسلام مالکی، طرح دستور زبان آشوری، آخرین بت‌پرستان در عراق، ابن وحشیه و کشاورزی نبطی، عیسی در اسلام و راهنمای تصوف اسلامی نیز از او به یادگار مانده است.
ایستگاه رادیویی Yle فنلاند چندی پیش برنامه‌ای را تدارک دیده بود که مربوط به خوانش ترجمه قرآن اثر یاکو هامین آنتیلا، از این رسانه بود. مترجم قرآن کریم به زبان فنلاندی درباره این برنامه گفته بود: «خیلی خوشحالم که ترجمه من با صدای بلند از رادیو پخش می‌شود.»
مترجم قرآن کریم به زبان فنلاندی در ادامه افزوده بود: «تمامی قرآن باید برای مخاطبان پخش شود، نه این که تنها بخش‌هایی از آن گزینش شده و به مخاطب القا کنیم که دین اسلام بد و خشونت‌آمیز است. تمامی متن قرآن باید پخش شود تا مخاطب بتواند آن را ارزیابی کند.»
یاکو هامین آنتیلا و سفر به ایران
پرفسور یاکو هامین آنتیلا به عنوان یک شرق‌شناس برجسته فنلاندی ضمن مطالعات فراوان بر روی جامعه مسلمانان در اروپا و خاورمیانه مدیریت پروژه‌های متعددی درباره اسلام و میراث فکری خاورمیانه و گفت‌وگوی میان ادیان را بر عهده داشته است البته آنتیلا در ایران به عنوان یک ایران‌شناس و مترجم آثار برجسته ایرانی از جمله شاهنامه شناخته می‌شود.
پیش از این نیز، او آثار مولانا، سعدی و حافظ را ترجمه کرده است، اما به گفته او شاهنامه همواره او را مسحور خود کرده بود و معتقد بود پنجره‌ای است که می‌تواند از آن به درون روح ملت ایران بنگرد.
او سال 1395 ه.ش هم سفری به ایران داشت و در تهران از اثر او که ترجمه فنلاندی شاهنامه بود رونمایی شد.
او در یک مصاحبه گفته بود: «من همیشه عاشق ایران بوده‌ام و این سفر نیز من را مشتاق‌تر به ایران کرد؛ امیدوارم خیلی زود بتوانم دیدار مجددی داشته باشم. در نهایت، تمام مردم دنیا شبیه به یکدیگرند، اما چیزی که در فرهنگ ایرانی مسحور کننده است، این است که دین را با افتخاری سرشار با فرهنگ خود ترکیب می‌کنند.»
کتاب خداینامگ اثر یاکو هامین آنتیلا
کتاب خداینامگ (شاهنامه فارسی میانه) اثر یاکو هامین آنتیلا با ترجمه مهناز بابایی در ایران به چاپ رسیده است.
او در این پژوهش ارزشمند به بررسی و بازسازی مطالب از دست رفته کتاب خداینامگ، ترجمه‌های عربی این کتاب و همچنین ارتباط آن با متون حماسی فارسی از جمله شاهنامه فردوسی پرداخته است.
نویسنده در این کتاب موفق شده است با بررسی تمام منابع فارسی نو، عربی و فارسی میانه دیدگاهی تازه و انتقادی نسبت به کتاب خداینامگ به خواننده عرضه کند.
انتهای پیام
